Παρασκευή, 2 Μαρτίου 2012 Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ Πριν 20 περίπου χρόνια βίωσα μια «Θεοφάνεια» [Epiphany] που λένε οι Αμερικανοί: μια ριζική αλλαγή της κοσμοαντίληψής μου. Μετά από είκοσι περίπου χρόνια συνεργασίας με σφαιρικούς οργανισμούς όπως UN, World Future Society και Club of Rome, των οποίων ο σκοπός ήταν να λύνουν προβλήματα σε σφαιρικό επίπεδο, κατέληξα στο συμπέρασμα να ασπαστώ μια από τις σοβαρότερες αρχές τις Θεωρίας Συστημάτων που λέει ότι «Κανένα σύστημα, είτε είναι ένα άτομο, μια οργάνωση, μια πόλη ή μια χώρα δεν μπορεί να σωθεί μόνο με την βοήθεια εξωτερικών δυνάμεων εάν δεν από μόνο αλλάξει την εσωτερική του δομή και συμπεριφορά.» Ακολουθώντας την σλόγκαν της World Future Society «Σκέψου Σφαιρικά-Δράσε Τοπικά» [Think Globally-Act Locally] πείρα τα πράγματα με τη σειρά και εστιάστηκα στο πρώτο μέρος της σλόγκαν: Σκέψου Σφαιρικά! Σύντομα ανακάλυψα όμως η στρατηγική των οργανισμών οι οποίοι με ξελόγιασαν που Σκεπτόταν Σφαιρικά και Δρούσαν Σφαιρικά ήταν εντελώς αναποτελεσματική. Είδα λοιπόν ότι είναι πράγματι αδύνατον να λύσει κανείς προβλήματα σε σφαιρικό επίπεδο. Ο λόγος φυσικά είναι ότι δεν είναι εύκολο να πείσει κανείς τους ενδιαφερόμενους να αλλάξουν την δομή και τη συμπεριφορά τους. Φυσικά είναι εξίσου αδύνατον να τους αναγκάσει να αλλάξουν. Έτσι στα μέσα του 1980 άλλαξα στρατηγική και εστιάστηκα στο Δράσε Τοπικά. Το μήνυμα μου ήταν μια άλλη βασική αρχή της θεωρίας συστημάτων που είναι βασικά και η αρχή της Θεωρίας της Εξέλιξης του Δαρβίνου: Η Επιβίωση του Προσαρμόσιμου. Με άλλα λόγια αυτός που επιβιώνει δεν είναι ο ισχυρότερος (που η πρόχειρη ερμηνεία της θεωρίας προσφέρει) αλλά είναι αυτός που προσαρμόζεται γρηγορότερα και καλύτερα στις αλλαγές του περιβάλλοντος. Η Θεωρία των Ανοιχτών Συστημάτων μας λέει ότι η επιβίωση και η εξέλιξη ενός συστήματος είναι συνάρτηση δυο παραγόντων: Υ και Χ. Υ είναι οι πόροι πάνω στους οποίους το σύστημα έχει σχετικό έλεγχο και Χ είναι το εξωτερικό περιβάλλον ως το σύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν το σύστημα και που το σύστημα ΔΕΝ έχει έλεγχο. Το ερώτημα γεννάται: αφού το σύστημα δεν έχει έλεγχο πως μπορεί να επιβιώσει; Η λογική απάντηση που δίνουμε στους μαθητές μας είναι: ΓΝΩΣΗ, δηλ., μελέτη του εξωτερικού περιβάλλοντος με το σκοπό να εντοπίσει ή ακόμη καλύτερα να προβλέψει τις επικείμενες αλλαγές και να προσαρμόσει τη ΔΟΜΗ και τη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ του έτσι ώστε να αποφύγει τις Απειλές και να επωφεληθεί των Ευκαιριών. Έτσι αποφάσισα ότι καλό είναι να είμαι διστακτικός ίσως και απρόθυμος να ξοδεύω χρόνο να μελετώ το παρελθόν και να ψάχνω για τους αίτιους που προκάλεσαν τις αλλαγές που επηρέασαν την Ελλάδα. Ό,τι έγινε στο παρελθόν είναι νερό που έτρεξε πάνω από το φράγμα, είναι γάλα που χύθηκε, είναι το άρωμα που φεύγει όταν ανοίγει κανείς το μπουκαλάκι. Κάθε στιγμή που ξοδεύει κανείς κοιτάζοντας προς τα ΠΙΣΩ κλέβει χρόνο από αυτόν που πρέπει να ξοδέψει κοιτάζοντας προς τα ΜΠΡΟΣ! Τι Αλλαγές Βλέπω Αναγκαίες Το τελευταίο καιρό, και ιδιαίτερα τα τελευταία δυο χρόνια, έχω παρατηρήσει μια ιδιόμορφη κατάσταση που χαρακτηρίζει τους έλληνες. Κάθε συζήτηση αργά ή γρήγορα γυρίζει στα μοιρολόγια. Η ευχάριστη ατμόσφαιρα που δημιουργούνταν στις παρέες των ελλήνων έχει αντικατασταθεί από την κακοκεφιά, μιζέρια και κλαψουρίσματα. Όλοι βρίζουν «αυτούς που μας έφεραν σε αυτή τη κατάσταση. Αυτοί που τα φάγανε όλα. Αυτοί που κλέβουν και το γλεντούν ενώ εμείς ο απλός κοσμάκης υποφέρουμε….» Όλοι έχουν μια αρνητική νοοτροπία. Αναρωτιέμαι που πήγε η ελληνική υπερηφάνεια; Τι έγινε ο έλληνας που δεν τον φόβιζε τίποτα; Τι έγινε ο έλληνας το παλικάρι; Που πήγαν όλοι αυτοί οι «ατσίδες»; Πως μαράζωσαν αυτά τα παλικάρια; Γιατί είναι πάντα κατσουφιασμένοι όλοι αυτοί οι λεβέντες; Γιατί τα βλέπουν όλα μαύρα; Γαιτί είναι κάθε μέρα η «συννεφιασμένη Κυριακή»; Ό,τι εξήγηση που προσφέρει κανείς περιλαμβάνει πάντα τη φράση «αυτοί που μας…» Είναι πάντα «αυτοί» και ποτέ δεν ακούει κανείς το «εμείς και το εγώ.» Σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι οι έλληνες έχουν χάσει τη αυτοπεποίθηση τους. Δεν πιστεύουν στον εαυτόν τους. Θεωρούν τους εαυτούς τους ανίκανους να προγραμματίσουν την ζωή τους και να εκτελέσουν τις δράσεις που θα τους επιτρέψουν να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους και να αποκτήσουν αυτό που επιθυμούν. Ξοδεύουν ώρες κα μέρες ατέλειωτες αναπολώντας τους αρχαίους ημών προγόνους. Το Αριστοτέλη, τον Σωκράτη, τον Ξενοφώντα, τον Πλάτωνα και όλους αυτούς που πριν τρεις χιλιετίες έδωσαν τα φώτα στη ανθρωπότητα σε αυτούς που σήμερα θέλουν να μας διδάξουν! Πως τολμούν; Δεν έχουν καθόλου τσίπα; Και ιδού το πρώτο καθήκον, η ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης: να πείσει τον έλληνα να ξαναβρεί τον εαυτό του. Να ξαναβρεί το ηθικό του. Να αναστηθεί στα δυο του πόδια και να προσποιηθεί για λίγο ότι είναι ο νέος Λεωνίδας, ο νέος Καραϊσκάκης, ο έλληνας που θα ανυψώσει την κορμοστασιά του και θα δείξει την αυτοπεποίθηση που του ταιριάζει. Που αρμόζει στον απόγονο των ανθρώπων των γραμμάτων και πολεμιστών που έκαναν την Ελλάδα αυτή που ήταν μέχρι χθες πριν χάσουν οι έλληνες τον εαυτόν τους. Δεν είναι δύσκολο αρκεί να μην περιμένουμε από «αυτούς» να κάνουν αυτά που πρέπει να κάνουμε εμείς. Πρέπει ο καθένας να μετατρέψει την απαισιοδοξία σε αισιοδοξία. Την απελπισία σε ελπίδα. Το δεν γίνεται και δεν μπορώ στο ναι όλα γίνονται και όλα τα μπορώ. Αντί να βλέπουμε πίσω ας ακούσουμε τον Λουκά που μας είπε προχθές ότι «…η κορυφαία προτεραιότητα είναι να κοιτάξουμε μπροστά.» Να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε ΘΕΤΙΚΑ! Κοντολογίς ο έλληνας επιβάλλεται να αποβάλλει τη νοοτροπία της παθητικής απαίτησης και ζητιανιάς από κάποιον άλλον όπως το περιβόητο κράτος και να ασπαστεί τη νοοτροπία της ενεργού αναζήτησης δράσης και της ανάληψης προσωπικής ευθύνης. Το σύνθημα όλων και ιδικά των νέων πρέπει να γίνει «Σκέψου Θετικά. Σκέψου Δημιουργία και όχι καταστροφή.» Κανείς δεν σου χρωστάει τίποτα αγαπητέ νέε. Οι γονείς σου τα «έδωσαν όλα όσα βρήκαν και όσα οι ίδιοι δημιούργησαν.» Τώρα είναι η σειρά σου να δημιουργήσεις. Μην περιμένεις από τις κυβερνήσεις. Οι κυβερνήσεις έχουν γίνει «πολύ μικρές για τα μεγάλα προβλήματα και πολύ μεγάλες για τα μικρά.» Είμαι σίγουρος έχεις παρατηρήσει πόσο λίγο ασχολούνται στη Αθήνα με τα μεγάλα θέματα όπως η ανεργία που μαστίζει τη χώρα και πόσο συζήτηση κάνουν για τις επόμενες εκλογές. Οι τριακόσιοι, όχι φυσικά του Λεωνίδα αλλά της Βουλής, ανατριχιάζουν στη ιδέα ότι πιθανόν μερικοί από αυτούς θα χάσουν τα τεράστια προνόμια που ο «χρεοκοπημένος» λαός τους χαρίζει. Αγαπητέ συμπατριώτη η χώρα βρίσκεται καταμεσής μια τεράστιας τρύπας. Η γνωστή θεωρία της τρύπας επιβάλει ότι «όταν είσαι μέσα στη τρύπα σταμάτα να σκάβεις!» Καιρός είναι λοιπόν να σταματήσουμε να αγναντεύουμε την τρύπα και να σηκώσουμε το κεφάλι μας ψιλά. Εκεί ψιλά στον ουρανό σίγουρα θα υπάρχει ένα αστέρι για τον καθένα μας. Ας το αρπάξουμε λοιπόν. Κανείς δεν πρόκειται να μας το δώσει. Πρέπει να το κερδίσουμε με τον ιδρώτα μας. Δόξα το θεώ τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα κουτσά στραβά δημιούργησε τις υποδομές φυσικές, πνευματικές και κοινωνικές για τον καθένα μας. Αυτό που απομένει τώρα είναι ο καθένας μας να ανακτήσει τη θέληση δημιουργίας που χαρακτηρίζει τον έλληνα.

Παρασκευή, 2 Μαρτίου 2012

Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΘΕΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Πριν 20 περίπου χρόνια βίωσα μια «Θεοφάνεια» [Epiphany] που λένε οι Αμερικανοί: μια ριζική αλλαγή της κοσμοαντίληψής μου. Μετά από είκοσι περίπου χρόνια συνεργασίας με σφαιρικούς οργανισμούς όπως UN, World Future Society και Club of Rome, των οποίων ο σκοπός ήταν να λύνουν προβλήματα σε σφαιρικό επίπεδο, κατέληξα στο συμπέρασμα να ασπαστώ μια από τις σοβαρότερες αρχές τις Θεωρίας Συστημάτων που λέει ότι «Κανένα σύστημα, είτε είναι ένα άτομο, μια οργάνωση, μια πόλη ή μια χώρα δεν μπορεί να σωθεί μόνο με την βοήθεια εξωτερικών δυνάμεων εάν δεν από μόνο του αλλάξει την εσωτερική του δομή και συμπεριφορά.»  Ακολουθώντας την σλόγκαν της World Future Society «Σκέψου Σφαιρικά-Δράσε Τοπικά» [Think Globally-Act Locally] πείρα τα πράγματα με τη σειρά και εστιάστηκα στο πρώτο μέρος της σλόγκαν:  Σκέψου Σφαιρικά! 

Σύντομα ανακάλυψα όμως η στρατηγική των οργανισμών οι οποίοι με ξελόγιασαν που Σκεπτόταν Σφαιρικά και Δρούσαν Σφαιρικά ήταν εντελώς αναποτελεσματική. Είδα λοιπόν ότι είναι πράγματι αδύνατον να λύσει κανείς προβλήματα σε σφαιρικό επίπεδο. Ο λόγος φυσικά είναι ότι δεν είναι εύκολο να πείσει κανείς τους ενδιαφερόμενους να αλλάξουν την δομή και τη συμπεριφορά τους. Φυσικά είναι εξίσου αδύνατον να τους αναγκάσει να αλλάξουν. Έτσι στα μέσα του 1980 άλλαξα στρατηγική και εστιάστηκα στο Δράσε Τοπικά. Το μήνυμα μου ήταν μια άλλη βασική αρχή της θεωρίας συστημάτων που είναι βασικά και η αρχή της Θεωρίας της Εξέλιξης του Δαρβίνου: Η Επιβίωση του Προσαρμόσιμου. Με άλλα λόγια αυτός που επιβιώνει δεν είναι ο ισχυρότερος (που η πρόχειρη ερμηνεία της θεωρίας προσφέρει) αλλά είναι αυτός που προσαρμόζεται γρηγορότερα και καλύτερα στις αλλαγές του περιβάλλοντος.

Η Θεωρία των Ανοιχτών Συστημάτων μας λέει ότι η επιβίωση και η εξέλιξη ενός συστήματος είναι συνάρτηση δυο παραγόντων: Υ και Χ. Υ είναι οι πόροι πάνω στους οποίους το σύστημα έχει σχετικό έλεγχο  και Χ είναι το εξωτερικό περιβάλλον ως το σύνολο των παραγόντων που επηρεάζουν το σύστημα και που το σύστημα ΔΕΝ έχει έλεγχο. Το ερώτημα γεννάται: αφού το σύστημα δεν έχει έλεγχο πως μπορεί να επιβιώσει; Η λογική απάντηση που δίνουμε στους μαθητές μας είναι: ΓΝΩΣΗ, δηλ., μελέτη του εξωτερικού περιβάλλοντος με το σκοπό να εντοπίσει ή ακόμη καλύτερα να προβλέψει τις επικείμενες αλλαγές και να προσαρμόσει τη ΔΟΜΗ και τη ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ του έτσι ώστε να αποφύγει τις Απειλές και να επωφεληθεί των Ευκαιριών.  Έτσι αποφάσισα ότι καλό είναι να είμαι διστακτικός ίσως και απρόθυμος να ξοδεύω χρόνο να μελετώ το παρελθόν και να ψάχνω για τους αίτιους που προκάλεσαν τις αλλαγές που επηρέασαν την Ελλάδα.  Ό,τι έγινε στο παρελθόν είναι νερό που έτρεξε πάνω από το φράγμα, είναι γάλα που χύθηκε, είναι το άρωμα που φεύγει όταν ανοίγει κανείς το μπουκαλάκι. Κάθε στιγμή που ξοδεύει κανείς κοιτάζοντας προς τα ΠΙΣΩ κλέβει χρόνο από αυτόν που πρέπει να ξοδέψει κοιτάζοντας προς τα ΜΠΡΟΣ! 

Τι Αλλαγές Βλέπω Αναγκαίες  

Το τελευταίο καιρό, και ιδιαίτερα τα τελευταία δυο χρόνια, έχω παρατηρήσει μια ιδιόμορφη κατάσταση που χαρακτηρίζει τους έλληνες. Κάθε συζήτηση αργά ή γρήγορα γυρίζει στα μοιρολόγια.  Η ευχάριστη ατμόσφαιρα που δημιουργούνταν στις παρέες των ελλήνων έχει αντικατασταθεί από την κακοκεφιά, μιζέρια και κλαψουρίσματα. Όλοι βρίζουν «αυτούς που μας έφεραν σε αυτή τη κατάσταση. Αυτοί που τα φάγανε όλα. Αυτοί που κλέβουν και το γλεντούν ενώ εμείς ο απλός κοσμάκης υποφέρουμε….» Όλοι έχουν μια αρνητική νοοτροπία. Αναρωτιέμαι που πήγε η ελληνική υπερηφάνεια; Τι έγινε ο έλληνας που δεν τον φόβιζε τίποτα; Τι έγινε ο έλληνας το παλικάρι; Που πήγαν όλοι αυτοί οι «ατσίδες»; Πως μαράζωσαν αυτά τα παλικάρια; Γιατί είναι πάντα κατσουφιασμένοι όλοι αυτοί οι λεβέντες;  Γιατί τα βλέπουν όλα μαύρα; Γαιτί είναι κάθε μέρα η «συννεφιασμένη Κυριακή»;

Ό,τι εξήγηση που προσφέρει κανείς περιλαμβάνει πάντα τη φράση «αυτοί που μας…» Είναι πάντα «αυτοί» και ποτέ δεν ακούει κανείς το «εμείς και το εγώ.» Σχηματίζει κανείς την εντύπωση ότι οι έλληνες έχουν χάσει τη αυτοπεποίθηση τους. Δεν πιστεύουν στον εαυτόν τους. Θεωρούν τους εαυτούς τους ανίκανους να προγραμματίσουν την ζωή τους και να εκτελέσουν τις δράσεις που θα τους επιτρέψουν να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους και να αποκτήσουν αυτό που επιθυμούν.  Ξοδεύουν ώρες κα μέρες ατέλειωτες αναπολώντας τους αρχαίους ημών προγόνους. Το Αριστοτέλη, τον Σωκράτη, τον Ξενοφώντα, τον Πλάτωνα και όλους αυτούς που πριν τρεις χιλιετίες έδωσαν τα φώτα στη ανθρωπότητα σε αυτούς που σήμερα θέλουν να μας διδάξουν! Πως τολμούν; Δεν έχουν καθόλου τσίπα; 

Και ιδού το πρώτο καθήκον, η ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης: να πείσει τον έλληνα να ξαναβρεί τον εαυτό του. Να ξαναβρεί το ηθικό του. Να αναστηθεί στα δυο του πόδια και να προσποιηθεί για λίγο ότι είναι ο νέος Λεωνίδας, ο νέος Καραϊσκάκης, ο έλληνας που θα ανυψώσει την κορμοστασιά του και θα δείξει την αυτοπεποίθηση που του ταιριάζει. Που αρμόζει στον απόγονο των ανθρώπων των γραμμάτων και πολεμιστών που έκαναν την Ελλάδα αυτή που ήταν μέχρι χθες πριν χάσουν οι έλληνες τον εαυτόν τους. Δεν είναι δύσκολο αρκεί να μην περιμένουμε από «αυτούς» να κάνουν αυτά που πρέπει να κάνουμε εμείς. Πρέπει ο καθένας να μετατρέψει την απαισιοδοξία σε αισιοδοξία. Την απελπισία σε ελπίδα. Το δεν γίνεται και δεν μπορώ στο ναι όλα γίνονται και όλα τα μπορώ. Αντί να βλέπουμε πίσω ας ακούσουμε τον Λουκά που μας είπε προχθές ότι «…η κορυφαία προτεραιότητα είναι να κοιτάξουμε μπροστά.» Να αρχίσουμε να σκεπτόμαστε ΘΕΤΙΚΑ!                                      

Κοντολογίς ο έλληνας επιβάλλεται να αποβάλλει τη νοοτροπία της παθητικής απαίτησης και ζητιανιάς από κάποιον άλλον όπως το περιβόητο κράτος και να ασπαστεί τη νοοτροπία της ενεργού αναζήτησης δράσης και της ανάληψης προσωπικής ευθύνης. Το σύνθημα όλων και ιδικά των νέων πρέπει να γίνει «Σκέψου Θετικά. Σκέψου Δημιουργία και όχι καταστροφή.» Κανείς δεν σου χρωστάει τίποτα αγαπητέ νέε. Οι γονείς σου τα «έδωσαν όλα όσα βρήκαν και όσα οι ίδιοι δημιούργησαν.» Τώρα είναι η σειρά σου να δημιουργήσεις. Μην περιμένεις από τις κυβερνήσεις. Οι κυβερνήσεις έχουν γίνει «πολύ μικρές για τα μεγάλα προβλήματα και πολύ μεγάλες για τα μικρά.» Είμαι σίγουρος έχεις παρατηρήσει πόσο λίγο ασχολούνται στη Αθήνα με τα μεγάλα θέματα όπως η ανεργία που μαστίζει τη χώρα και πόσο συζήτηση κάνουν για τις επόμενες εκλογές. Οι τριακόσιοι, όχι φυσικά του Λεωνίδα αλλά της Βουλής, ανατριχιάζουν στη ιδέα ότι πιθανόν μερικοί από αυτούς θα χάσουν τα τεράστια προνόμια που ο «χρεοκοπημένος» λαός τους χαρίζει.                 

Αγαπητέ συμπατριώτη η χώρα βρίσκεται καταμεσής μια τεράστιας τρύπας. Η γνωστή θεωρία της τρύπας επιβάλει ότι «όταν είσαι μέσα στη τρύπα σταμάτα να σκάβεις!» Καιρός είναι λοιπόν να σταματήσουμε να αγναντεύουμε την τρύπα και να σηκώσουμε το κεφάλι μας ψιλά. Εκεί ψιλά στον ουρανό σίγουρα θα υπάρχει ένα αστέρι για τον καθένα μας. Ας το αρπάξουμε λοιπόν. Κανείς δεν πρόκειται να μας το δώσει. Πρέπει να το κερδίσουμε με τον ιδρώτα μας. Δόξα το θεώ τα τελευταία χρόνια η Ελλάδα κουτσά στραβά δημιούργησε τις υποδομές φυσικές, πνευματικές και κοινωνικές για τον καθένα μας. Αυτό που απομένει τώρα είναι ο καθένας μας να ανακτήσει τη θέληση δημιουργίας που χαρακτηρίζει τον έλληνα.