Κυριακή, 31 Ιανουαρίου 2010
Οι Τζογαδόροι
Όπως είναι γνωστό μετά τα Χριστούγεννα ξέσπασε η μεγάλη μπόρα της δημοσιονομικής κατάστασης στην Ελλάδα. Τους τελευταίους μήνες η Ελληνική κυβέρνηση κάνει γιγάντιες προσπάθειες να σταθεροποιήσει την εκρηκτική κατάσταση που ο ντόπιος και διεθνής τύπος δημιούργησε σχετικά με τα «ψευδή» δεδομένα της προηγούμενης κυβέρνησης για το ύψος του δημόσιου χρέους. Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και ο υπουργός οικονομικών δίνουν καθημερινά εντυπωσιακές συνεντεύξεις στο διεθνή τύπο και τις τηλεοράσεις. Το ιδανικό σημείο αναφοράς ή μέτρο σύγκρισης (benchmark) είναι η Γερμανία. Στο πολιτικό τομέα η νέα κυβέρνηση αποφάσισε να υιοθετήσει το Γερμανικό σύστημα εκλογής βουλευτών. Στον οικονομικό τομέα η Γερμανία θεσπίσθηκε ως το στάνταρντ. Το επιτόκιο που θα πλήρωσε η Ελλάδα για τα δάνεια της διεθνής χρηματαγοράς συγκρίνεται με το Γερμανικό. Η διαφορά είναι το περιβόητο σπρέντ (spread). Όσο μικρότερο το χάσμα, δηλ., όσο πιο κοντά το επιτόκιο των ελληνικών ομολόγων ήταν στο γερμανικό επιτόκιο τόσο το καλύτερο.
Ούτε οι ιθύνοντες αλλά ούτε και ο ελληνικός λαός αναρωτήθηκε «Πόσο όμοιοι είναι οι Γερμανοί με τους Έλληνες.» Με άλλα λόγια η υπονοούμενη υπόθεσης είναι ότι αν η Ελλάδα υιοθετήσει το γερμανικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα τότε οι Έλληνες θα υιοθετήσουν την γερμανική νοοτροπία και τρόπους ζωής. Δυστυχώς σ’ όλο το κόσμο οι ιθύνοντες πολιτικοί αποδίδουν όλα τα «στραβά και τα ανάποδα» στα σύστημα που δημιούργησαν οι προκάτοχοί των. Έτσι οι δικές τους προσπάθειες περιστρέφονται γύρω από «καινοτόμες» ρυθμίσεις των συστημάτων. Είτε δεν το σκέφτονται είτε δεν θέλουν να το σκεφτούν κανείς δεν κάνει τη ερώτηση «Κατά πόσο και πως θα πρέπει να αλλάξει ο Έλλήνας πολίτης την συμπεριφορά του ώστε να πλησιάσει τη συμπεριφορά αυτών που θέλουμε να μιμηθούμε;» Πρόσφατες δημοσιεύσεις σχετικά με το ρόλο της Γερμανίας στη ελληνική κρίση έφεραν στο φως αρκετά σημαντικά πράγματα. Σε γενικές γραμμές αποκομίζουμε το παρακάτω δίδαγμα. Οι Γερμανοί ζούσαν και συνεχίζουν ζουν «κάτω από τις δυνατότητές τους.»
Οι Έλληνες από την άλλη μεριά ζούσαν και συνεχίζουν να θέλουν να ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους. Αυτή είναι η διαφορά που ο Έλληνας είτε δεν καταλαβαίνει είτε δεν θέλει να καταλάβει. Το πρώτο πράγμα που σοκάρει τον Γερμανό τουρίστα, όταν η Ελλάδα είχε τέτοιους, είναι ο αριθμός των πιάτων σε ένα τραπέζι μιας παρέας που βγήκε έξω «να τσιμπήσει κάτι.» Το πρώτο πράγμα που με σοκάρισε όταν πήγα στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Χρυσού Αιώνα του Wirtschaftswunder, του Οικονομικού Θαύματος, στη δεκαετία του 1960 ήταν η λιτότητά τους. Θυμάμαι συγκεκριμένα τον τότε υπουργό οικονομικών Gerhard, Der Dicke, ο χοντρός, να ζητάει από τους συμπατριώτες του να συγκρατηθούν με το «Mass Halten». Ταυτόχρονα ο Καγκελάριος Andenauer, Der Alte, ο γέρος, διατυμπάνιζε συνεχώς στους επιχειρηματίες «Wir Muessen auf das Made In Deutchland aufpassen» πρέπει να προσέχουμε την ποιότητα το «Κατασκευάστηκε στη Γερμανία.» Και ο κόσμος άκουγε και υπάκουγε!
Πως ανταποκρίνεται ο Έλληνας στις σημερινές προσπάθειες του πρωθυπουργού και του υπουργού οικονομικών; Οι γεωργοί ξοδεύουν πετρέλαια για τα μπλόκα και οι δημόσιο υπάλληλοι απειλούν να κλείσουν τις εφορίες και τα τελωνεία τη στιγμή που η κυβέρνηση υπόσχεται στους πιστωτές της ότι θα αυξήσει τα έσοδα από νέες φορολογίες και περικοπές δαπανών. Πως να πειστεί ο πιστωτής ότι κάποτε θα πάρει τα χρήματα του όταν βλέπει ότι τα φορτηγά δεν μπορούν να μεταφέρουν τα εμπορεύματα στις γειτονικές χώρες και οι επιχειρηματίες δεν θα μπορέσουν να κάνουν τις συναλλαγές τους επειδή η γραφειοκρατική μηχανή έχει μπλόκο; Καιρός είναι να ωριμάσει ο Έλληνας. Οι καιροί είναι δύσκολοι και το κακό είναι ότι έγιναν δύσκολοι από μας. Όπως λένε «βρήκαμε τον εχθρό και είναι ....εμείς.» Ας μην κυνηγάμε λοιπόν τον αποδιοπομπαίο τράγο...δεν υπάρχει.
Αυτό που υπάρχει όμως είναι οι τζογαδόροι. Οι Έλληνες γνωρίζουν αρκετά την τέχνη του τζογαδόρου. Εκατομμύρια ευρώ πέφτουν καθημερινά στα στοιχήματα και στα καζίνα Εκείνο που δεν έχει πάρει χαμπάρι ο Έλληνας είναι ότι υπάρχουν και αλλού τύπου τζογαδόροι. Αυτοί οι μοντέρνοι τζογαδόροι, που λέγονται κερδοσκόποι, είναι οι πραγματικοί μάγκες. Οι δικοί μας είναι αστείοι θα λέγαμε. Οι νέοι τζογαδόροι που σήμερα επισκέπτονται την Ελλάδα από τις ΗΠΑ δεν ήλθαν για να παίξουν το Προ Πο ή το Τζόκερ. Αυτοί είναι όπως τα αρπακτικά πτηνά που βλέπουν από ψηλά ένα ζώο που χαροπαλεύει και περιμένουν υπομονετικά να αδυνατίσει τόσο που να μην έχει το κουράγιο να πολεμήσει. Μάλιστα μόνο η παρουσία του πτηνού συντομεύει το τέλος του ζώου επειδή εξασθενεί από τις προσπάθειες που κάνει. Έτσι και οι αετονύχηδες John Paulson, George Soros και άλλοι επισκέπτες βλέπουν που η Ελλάδα κάνει απεγνωσμένες προσπάθειες να σωθεί προσφέροντας όλο και υψηλότερα επιτόκια για τα ομόλογά της και βλέποντας την απροθυμία των Ελλήνων να συμπαρασταθούν την κυβέρνηση καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι σίγουρα η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στις χρηματικές της υποχρεώσεις. Τρίβουν λοιπόν τα χέρια τους αναλογιζόμενοι τα εκατομμύρια που θα εισπράξουν από τις τράπεζες που τους πούλησαν τα λεγόμενα CDS [Credit Default Swaps] ασφάλειες για τη περίπτωση χρεοκοπίας των ομολόγων.
Ο πρωθυπουργός και ο υπουργός οικονομικών καλά κάνουν και ζητούν τη βοήθεια των συναδέλφων των της ΕΕ αλλά η γνώμη μου είναι να αρχίσουν από το σπίτι τους. Καλά θα κάνουν να πουν στους γεωργούς και τους δημόσιους υπαλλήλους ότι «Κυρίες και Κύριοι ξεχάστε το παρελθόν...δυστυχώς είμαστε έτοιμοι να πτωχεύσουμε...εκτός αν εσείς συνδράμετε και κάντε μερικές θυσίες σήμερα για να έχουμε ένα αύριο.»
Sunday, January 31, 2010
Friday, January 29, 2010
RUBINI
Friday, January 29, 2010
Ελευθεροτυπία 29/1/2010
Όπως έγινε γνωστό, ο Ν. Ρουμπινί είπε ότι τη στιγμή που έκανε τη δήλωση δεν γνώριζε ότι η ελληνική κυβέρνηση ειχε διαψεύσει το δημοσίευμα των Financial Times, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα πουλούσε ομόλογα αξίας 25 δισ. ευρώ στην Κίνα. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Έλληνας πρωθυπουργός του συνέστησε, την επόμενη φορά που θα αναφερθεί σε ένα ζήτημα να ρωτήσει για το τι ακριβώς ισχύει. Κατόπιν τούτου, ο οικονομολόγος εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στις προσπάθειες της Ελλάδας να βγει από την κρίση.
"Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει. Κοιτάξτε, αναγκάζεται να ζητήσει βοήθεια από την Κίνα", είχε δηλώσει ο Ν. Ρουμπινί την Τετάρτη, στο περιθώριο συνέντευξής του στο CNBC.
Μετά από αυτό το μικρό δημοσίευμα έκανα το παρακάτω σχόλιο στη Ελευθεροτυπία.
Ο/Η Asterios G. Kefalas έγραψε: (πριν 20 λεπτά)
Λένε στο χωριό μου ότι "είπε ο γάιδαρος το πετεινό κεφάλα." Λέει ο Νομπελίστας ότι "Η Ελλάδα χρεοκόπησε...ζητάει βοήθεια από τη Κίνα..." Η Αμερική "ζει" από τις Κινέζικες αγορές των ομολόγων της εδώ και πάνω από δέκα χρόνια... κι' όμως δεν την θεωρεί χρεοκοπημένη ο κύριος καθηγητής... Όταν κάνουμε δηλώσεις για τους άλλους καλό είναι να κοιτάμε πρώτα τους εαυτούς μας.
Α. Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Professor of Management, Emeritus
Η αλήθεια είναι ότι με προκαλεί τρομερή κατάπληξη το πόσο ανεύθυνοι είναι μερικοί άνθρωποι που για τον ένα ή τον άλλο λόγο δημιούργησαν ένα όνομα. Καβάλα στο καλαμάκι τους κάνουν δηλώσεις χωρίς να καλοσκεφτούν αν πράγματι έχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για κάτι που τους ζητάν να πουν τη γνώμη τους. Ο κύριος Ρουμπίνι είναι τακτικός σχολιαστής στα ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Δεν θα ήταν άσχημο μερικές φορές να πει «Frankly I don’t know much about it…” ειλικρινά δεν ξέρω αρκετά για να κάνω μια σοβαρή δήλωση...
Ελευθεροτυπία 29/1/2010
Όπως έγινε γνωστό, ο Ν. Ρουμπινί είπε ότι τη στιγμή που έκανε τη δήλωση δεν γνώριζε ότι η ελληνική κυβέρνηση ειχε διαψεύσει το δημοσίευμα των Financial Times, σύμφωνα με το οποίο η Ελλάδα θα πουλούσε ομόλογα αξίας 25 δισ. ευρώ στην Κίνα. Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, ο Έλληνας πρωθυπουργός του συνέστησε, την επόμενη φορά που θα αναφερθεί σε ένα ζήτημα να ρωτήσει για το τι ακριβώς ισχύει. Κατόπιν τούτου, ο οικονομολόγος εξέφρασε την εμπιστοσύνη του στις προσπάθειες της Ελλάδας να βγει από την κρίση.
"Η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει. Κοιτάξτε, αναγκάζεται να ζητήσει βοήθεια από την Κίνα", είχε δηλώσει ο Ν. Ρουμπινί την Τετάρτη, στο περιθώριο συνέντευξής του στο CNBC.
Μετά από αυτό το μικρό δημοσίευμα έκανα το παρακάτω σχόλιο στη Ελευθεροτυπία.
Ο/Η Asterios G. Kefalas έγραψε: (πριν 20 λεπτά)
Λένε στο χωριό μου ότι "είπε ο γάιδαρος το πετεινό κεφάλα." Λέει ο Νομπελίστας ότι "Η Ελλάδα χρεοκόπησε...ζητάει βοήθεια από τη Κίνα..." Η Αμερική "ζει" από τις Κινέζικες αγορές των ομολόγων της εδώ και πάνω από δέκα χρόνια... κι' όμως δεν την θεωρεί χρεοκοπημένη ο κύριος καθηγητής... Όταν κάνουμε δηλώσεις για τους άλλους καλό είναι να κοιτάμε πρώτα τους εαυτούς μας.
Α. Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Professor of Management, Emeritus
Η αλήθεια είναι ότι με προκαλεί τρομερή κατάπληξη το πόσο ανεύθυνοι είναι μερικοί άνθρωποι που για τον ένα ή τον άλλο λόγο δημιούργησαν ένα όνομα. Καβάλα στο καλαμάκι τους κάνουν δηλώσεις χωρίς να καλοσκεφτούν αν πράγματι έχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για κάτι που τους ζητάν να πουν τη γνώμη τους. Ο κύριος Ρουμπίνι είναι τακτικός σχολιαστής στα ΜΜΕ στις ΗΠΑ. Δεν θα ήταν άσχημο μερικές φορές να πει «Frankly I don’t know much about it…” ειλικρινά δεν ξέρω αρκετά για να κάνω μια σοβαρή δήλωση...
Saturday, January 23, 2010
Ουκ αν Λάβεις Παρά του Μή Έχοντος
Τρίτη, 19 Ιανουαρίου 2010
Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος
Απ’ ό,τι βλέπω στο τύπο όλοι οι Έλληνες μικροί και μεγάλοι, κάτοικοι των πόλεων και των χωριών, μορφωμένοι και αγράμματοι συνεχίζουν να παίζουν το ίδιο βιολί που έπαιζαν τα τελευταία πενήντα χρόνια. Ανυποψίαστος του τι γίνεται γύρω του συνεχίζει να «γυρεύει τα αγύρευτα.» Μια γρήγορη ματιά στο τύπο θα πείσει το κάθε Έλληνα ότι η Ελλάδα είναι ταπί που λένε οι μάγκες. Και απ’ ό,τι θυμόμαστε από το γυμνάσιο τότε που κάναμε αρχαία ελληνικά μάθαμε κάτι πολύ σοφό «Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος.» Και επειδή πολύς κόσμος δεν ασχολείται πλέον με τα αρχαία ελληνικά θα το πω όπως το έθεσε η μακαρίτισσα η μάνα μου που δεν είχε πάει καθόλου στο σχολείο όταν της είπα ότι θα κάνω μήνυση τον φτωχό τσομπάνη που έβαλε το λίγα του ζώα μέσα στο κτήμα μου και χάλασαν τα δέντρα «Μμμ πιάς του ξυπόλτου και πάρει τα παπούτσια ‘τ.» Ο φουκαράς ο κτηνοτρόφος είχε όλα κι’ όλα 30-40 πρόβατα.
Σήμερα η Ελλάδα όχι μόνο δεν έχει ζα που να παράγουν αλλά πρέπει να πληρώσει τα «σπασμένα» από τα ατέλειωτα ξεφαντώματα του παρελθόντος. Αλλά οι σημερινοί πολίτες «αγρόν αγοράζουν.» Είναι τρόπος του λέγειν για να περιγράψει την συμπεριφορά κάποιου που φαίνεται να είναι εντελώς φευγάτος από την πραγματικότητα. Το κακό είναι ότι οι σημερινοί Έλληνες δεν αγοράζουν αγρόν αλλά πουλάν αγρούς. Κάθε καλοκαίρι ακούω του συμπατριώτες μου να παραπονιόνται ότι δεν τους χειρίζεται η κυβέρνηση όπως κάνουν οι βόρειες χώρες της ΕΕ. Το σύνηθες παράδειγμα είναι η Γερμανία. Αυτό που δεν ξέρουν οι συμπατριώτες μου είναι ότι είναι πολύ τυχεροί που τους μεταχειρίζεται η κυβέρνηση όπως κάνει η Γερμανία τους δικούς της.
Οι Γερμανοί εργάτες περνούν «μαύρες μέρες» τα τελευταία δέκα χρόνια. Πολλοί «δουλεύουν» τρεις μήνες και κάθονται τρεις μήνες. Οι περισσότεροι έχουν μηνιαίες συντάξεις μεταξύ 840 και 1200 ευρώ. Η Γερμανία για να μην χάσει την ανταγωνιστικότητα της και τη πρωτεύουσα θέση στις εξαγωγές προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει το κόστος εργασίας χαμηλό για να αντισταθμίσει το ισχυρό ευρώ. Σε πρόσφατη συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στις 16/1/10 στα ΝΕΑ οι ίδιοι οι Γερμανοί ρίχνουν ευθύνες στις πολιτικές που ακολούθησε η χώρα τους. «Την ευθύνη της Γερμανίας για την κρίση της Ελλάδας υπογραμμίζει ο Γερμανός Χάινερ Φλάσμπεκ, κορυφαίος οικονομολόγος της Διαρκούς Συνόδου του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη UΝCΤΑD που εδρεύει στη Γενεύη...Δεν είναι καθαρά ελληνικό πρόβλημα, είναι γενικότερο πρόβλημα για χώρες όπως Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, ακόμα και Γαλλία». Και το πρόβλημα αυτό, κατά τον κορυφαίο οικονομολόγο της UΝCΤΑD, έχει μία αιτία: «Την έντονη συμπίεση (ντάμπινγκ) των μισθών που ακολούθησε η Γερμανία στο πλαίσιο της ευρωζώνης». Η Γερμανία δεν μπορεί να συνεχίσει το ντάμπινγκ στους μισθούς, γιατί «θα διαλύσει την ΟΝΕ», λέει ο Φλάσμπεκ.
Τώρα, η έγκυρη εβδομαδιαία εφημερίδα «Die Ζeit» στο τελευταίο της πρωτοσέλιδο που κοσμεί τη σημαία της Ελλάδας με τη σφραγίδα «πτώχευση», καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το «ντόμινο για τον δρόμο της χρεοκοπίας που πήραν Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία δεν άρχισε από τις εκθέσεις του οίκου αξιολόγησης Fitch στο Λονδίνο, αλλά από τους μισθούς των επιχειρήσεων στη Γερμανία». Ο Χ. Φλάσμπεκ τονίζει ότι με τον τρόπο αυτό «η Γερμανία απέσπασε τεράστια πλεονεκτήματα μέσα στην ευρωζώνη έναντι κυρίως των χωρών του Νότου και κυρίως έναντι της Ελλάδας». Θα έπρεπε και η Γερμανία να ακολουθήσει τον γενικό κανόνα στην εξέλιξη των μισθών, στον οποίο οικοδομήθηκε η ΟΝΕ, και περιλαμβάνεται και στη Συνθήκη του Μάαστριχ: 2% πληθωρισμός συν το εθνικό ποσοστό αύξησης της παραγωγικότητας. Ο κανόνας αυτός «αγνοήθηκε πλήρως από τη Γερμανία».
Αποκαλυπτικά είναι τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό «Stern». Η έρευνα δείχνει ότι στα μισά από τα 100 συνήθη επαγγέλματα στη Γερμανία, οι μισθοί είναι χαμηλότεροι απ΄ ό,τι το 1990, αν υπολογιστεί και το ποσοστό πληθωρισμού μέχρι σήμερα («Stern» 2/2010). Αντιστρέφει δε το επιχείρημα ότι «θα πληρώσουν οι Γερμανοί τα σπασμένα για τους σπάταλους Έλληνες», τονίζοντας ότι «όσο δεν επιτρέπεται να ζει μια χώρα πάνω από τις δυνατότητές της άλλο τόσο δεν επιτρέπεται να ζει και κάτω από τις δυνατότητές της, όταν έχεις ένα κοινό νόμισμα». Και η Γερμανία αυτό ακριβώς έκανε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Οι Γερμανοί ζούσαν και συνεχίζουν ζουν «κάτω από τις δυνατότητές τους.» Οι Έλληνες από την άλλη μεριά ζούσαν και συνεχίζουν να θέλουν να ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους. Αυτή είναι η διαφορά που ο Έλληνας είτε δεν καταλαβαίνει είτε δεν θέλει να καταλάβει. Το πρώτο πράγμα που σοκάρει τον Γερμανό τουρίστα, όταν η Ελλάδα είχε τέτοιους, είναι ο αριθμός των πιάτων σε ένα τραπέζι μιας παρέας που βγήκε έξω «να τσιμπήσει κάτι.» Το πρώτο πράγμα που με σοκάρισε όταν πήγα στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Χρυσού Αιώνα του Wirtschaftswunder του Οικονομικού Θαύματος στη δεκαετία του 1960 ήταν η λιτότητά τους. Θυμάμαι συγκεκριμένα τον τότε υπουργό οικονομικών Gerhard, Der Dicke, ο χοντρός, να ζητάει από τους συμπατριώτες του να «Mass Halten» συγκρατηθείτε. Παράλληλα ο Καγκελάριος Andenauer, Der Alte, ο γέρος, να υπαγορεύει στους επιχειρηματίες «Wir Muessen auf das Made In Deutchland aufpassen» πρέπει να προσέχουμε την ποιότητα το «Κατασκευάστηκε στη Γερμανία.» Και ο κόσμος άκουγε και υπάκουγε!
Ο συνάδελφος μου στο λιμάνι του Αμβούργου όταν έμενε από τσιγάρα μου έδινε δέκα φένιξ να του δώσω ένα τσιγάρο. Όταν το βράδυ βγαίναμε για φαγητό και καμιά μπίρα έβλεπε κανείς ένα πιάτο μπροστά από κάθε ένα άτομο. Μια βόλτα στο σουπερμάρκετ συναντούσε κανείς νοικοκυρές με ένα κομπιουτεράκι στο χέρι να αθροίζουν τις αγορές τους και να συγκρίνουν τις τιμές με αυτές της προηγούμενης εβδομάδας. Η τελευταία μου επίσκεψη στη Γερμανία τον Μάρτιο του 2009 επιβεβαίωσε την γνώμη που σχημάτισα πριν 46 χρόνια όταν πήγα για μεταπτυχιακές σπουδές το 1963. Μάλιστα βρήκα τους σημερινούς Γερμανούς πολύ πιο «σφιχτούς.» Το ευρώ το αποκαλούν Τοϊρο από τη Γερμανική λέξη teuer ακριβό. Τα ψώνια του έχουν περικοπεί. Οι διακοπές τους έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί. «Έχουμε σφίξει τα λουριά μας αρκετά. Η ζωή έχει γίνει τρομερά ακριβή...» τόνισε ο φίλος που μας φιλοξενούσε.
Φυσικά αυτά ακούγονται στα αυτιά των Ελλήνων ιστορίες για αγρίους. Ο Έλληνας «ντρέπεται» να παραγγείλει μια μερίδα φαγητού. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι σχεδόν τα μισά από τα φαγητά που μια παρέα παραγγέλνει για να πιουν μια ρετσινούλα καταλήγουν στα σκουπίδια. Κάθε πρόταση να παραγγείλουμε λιγότερα συναντιέται με «Μα τι τσιγκούνης που είσαι...η φτώχια θέλει καλοπέραση...» Η φράση «κάνε οικονομία» είναι ανύπαρκτη στο λεξιλόγιο του Έλληνα. Ακριβά αυτοκίνητα, κινητά τηλέφωνα, σπίτια, ουίσκι και διακοπές σε εξωτικά μέρη είναι επιθυμίες στις οποίες δεν μπορεί να αντισταθεί ο Έλληνας. Κι’ όμως αλίμονο πρέπει το κάνει αν θέλει να περπατάει με το κεφάλι ψηλά!
Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος
Απ’ ό,τι βλέπω στο τύπο όλοι οι Έλληνες μικροί και μεγάλοι, κάτοικοι των πόλεων και των χωριών, μορφωμένοι και αγράμματοι συνεχίζουν να παίζουν το ίδιο βιολί που έπαιζαν τα τελευταία πενήντα χρόνια. Ανυποψίαστος του τι γίνεται γύρω του συνεχίζει να «γυρεύει τα αγύρευτα.» Μια γρήγορη ματιά στο τύπο θα πείσει το κάθε Έλληνα ότι η Ελλάδα είναι ταπί που λένε οι μάγκες. Και απ’ ό,τι θυμόμαστε από το γυμνάσιο τότε που κάναμε αρχαία ελληνικά μάθαμε κάτι πολύ σοφό «Ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος.» Και επειδή πολύς κόσμος δεν ασχολείται πλέον με τα αρχαία ελληνικά θα το πω όπως το έθεσε η μακαρίτισσα η μάνα μου που δεν είχε πάει καθόλου στο σχολείο όταν της είπα ότι θα κάνω μήνυση τον φτωχό τσομπάνη που έβαλε το λίγα του ζώα μέσα στο κτήμα μου και χάλασαν τα δέντρα «Μμμ πιάς του ξυπόλτου και πάρει τα παπούτσια ‘τ.» Ο φουκαράς ο κτηνοτρόφος είχε όλα κι’ όλα 30-40 πρόβατα.
Σήμερα η Ελλάδα όχι μόνο δεν έχει ζα που να παράγουν αλλά πρέπει να πληρώσει τα «σπασμένα» από τα ατέλειωτα ξεφαντώματα του παρελθόντος. Αλλά οι σημερινοί πολίτες «αγρόν αγοράζουν.» Είναι τρόπος του λέγειν για να περιγράψει την συμπεριφορά κάποιου που φαίνεται να είναι εντελώς φευγάτος από την πραγματικότητα. Το κακό είναι ότι οι σημερινοί Έλληνες δεν αγοράζουν αγρόν αλλά πουλάν αγρούς. Κάθε καλοκαίρι ακούω του συμπατριώτες μου να παραπονιόνται ότι δεν τους χειρίζεται η κυβέρνηση όπως κάνουν οι βόρειες χώρες της ΕΕ. Το σύνηθες παράδειγμα είναι η Γερμανία. Αυτό που δεν ξέρουν οι συμπατριώτες μου είναι ότι είναι πολύ τυχεροί που τους μεταχειρίζεται η κυβέρνηση όπως κάνει η Γερμανία τους δικούς της.
Οι Γερμανοί εργάτες περνούν «μαύρες μέρες» τα τελευταία δέκα χρόνια. Πολλοί «δουλεύουν» τρεις μήνες και κάθονται τρεις μήνες. Οι περισσότεροι έχουν μηνιαίες συντάξεις μεταξύ 840 και 1200 ευρώ. Η Γερμανία για να μην χάσει την ανταγωνιστικότητα της και τη πρωτεύουσα θέση στις εξαγωγές προσπαθεί με κάθε τρόπο να κρατήσει το κόστος εργασίας χαμηλό για να αντισταθμίσει το ισχυρό ευρώ. Σε πρόσφατη συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στις 16/1/10 στα ΝΕΑ οι ίδιοι οι Γερμανοί ρίχνουν ευθύνες στις πολιτικές που ακολούθησε η χώρα τους. «Την ευθύνη της Γερμανίας για την κρίση της Ελλάδας υπογραμμίζει ο Γερμανός Χάινερ Φλάσμπεκ, κορυφαίος οικονομολόγος της Διαρκούς Συνόδου του ΟΗΕ για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη UΝCΤΑD που εδρεύει στη Γενεύη...Δεν είναι καθαρά ελληνικό πρόβλημα, είναι γενικότερο πρόβλημα για χώρες όπως Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, ακόμα και Γαλλία». Και το πρόβλημα αυτό, κατά τον κορυφαίο οικονομολόγο της UΝCΤΑD, έχει μία αιτία: «Την έντονη συμπίεση (ντάμπινγκ) των μισθών που ακολούθησε η Γερμανία στο πλαίσιο της ευρωζώνης». Η Γερμανία δεν μπορεί να συνεχίσει το ντάμπινγκ στους μισθούς, γιατί «θα διαλύσει την ΟΝΕ», λέει ο Φλάσμπεκ.
Τώρα, η έγκυρη εβδομαδιαία εφημερίδα «Die Ζeit» στο τελευταίο της πρωτοσέλιδο που κοσμεί τη σημαία της Ελλάδας με τη σφραγίδα «πτώχευση», καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το «ντόμινο για τον δρόμο της χρεοκοπίας που πήραν Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία δεν άρχισε από τις εκθέσεις του οίκου αξιολόγησης Fitch στο Λονδίνο, αλλά από τους μισθούς των επιχειρήσεων στη Γερμανία». Ο Χ. Φλάσμπεκ τονίζει ότι με τον τρόπο αυτό «η Γερμανία απέσπασε τεράστια πλεονεκτήματα μέσα στην ευρωζώνη έναντι κυρίως των χωρών του Νότου και κυρίως έναντι της Ελλάδας». Θα έπρεπε και η Γερμανία να ακολουθήσει τον γενικό κανόνα στην εξέλιξη των μισθών, στον οποίο οικοδομήθηκε η ΟΝΕ, και περιλαμβάνεται και στη Συνθήκη του Μάαστριχ: 2% πληθωρισμός συν το εθνικό ποσοστό αύξησης της παραγωγικότητας. Ο κανόνας αυτός «αγνοήθηκε πλήρως από τη Γερμανία».
Αποκαλυπτικά είναι τα αποτελέσματα μεγάλης έρευνας που δημοσίευσε την περασμένη εβδομάδα το περιοδικό «Stern». Η έρευνα δείχνει ότι στα μισά από τα 100 συνήθη επαγγέλματα στη Γερμανία, οι μισθοί είναι χαμηλότεροι απ΄ ό,τι το 1990, αν υπολογιστεί και το ποσοστό πληθωρισμού μέχρι σήμερα («Stern» 2/2010). Αντιστρέφει δε το επιχείρημα ότι «θα πληρώσουν οι Γερμανοί τα σπασμένα για τους σπάταλους Έλληνες», τονίζοντας ότι «όσο δεν επιτρέπεται να ζει μια χώρα πάνω από τις δυνατότητές της άλλο τόσο δεν επιτρέπεται να ζει και κάτω από τις δυνατότητές της, όταν έχεις ένα κοινό νόμισμα». Και η Γερμανία αυτό ακριβώς έκανε όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Οι Γερμανοί ζούσαν και συνεχίζουν ζουν «κάτω από τις δυνατότητές τους.» Οι Έλληνες από την άλλη μεριά ζούσαν και συνεχίζουν να θέλουν να ζουν πάνω από τις δυνατότητές τους. Αυτή είναι η διαφορά που ο Έλληνας είτε δεν καταλαβαίνει είτε δεν θέλει να καταλάβει. Το πρώτο πράγμα που σοκάρει τον Γερμανό τουρίστα, όταν η Ελλάδα είχε τέτοιους, είναι ο αριθμός των πιάτων σε ένα τραπέζι μιας παρέας που βγήκε έξω «να τσιμπήσει κάτι.» Το πρώτο πράγμα που με σοκάρισε όταν πήγα στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Χρυσού Αιώνα του Wirtschaftswunder του Οικονομικού Θαύματος στη δεκαετία του 1960 ήταν η λιτότητά τους. Θυμάμαι συγκεκριμένα τον τότε υπουργό οικονομικών Gerhard, Der Dicke, ο χοντρός, να ζητάει από τους συμπατριώτες του να «Mass Halten» συγκρατηθείτε. Παράλληλα ο Καγκελάριος Andenauer, Der Alte, ο γέρος, να υπαγορεύει στους επιχειρηματίες «Wir Muessen auf das Made In Deutchland aufpassen» πρέπει να προσέχουμε την ποιότητα το «Κατασκευάστηκε στη Γερμανία.» Και ο κόσμος άκουγε και υπάκουγε!
Ο συνάδελφος μου στο λιμάνι του Αμβούργου όταν έμενε από τσιγάρα μου έδινε δέκα φένιξ να του δώσω ένα τσιγάρο. Όταν το βράδυ βγαίναμε για φαγητό και καμιά μπίρα έβλεπε κανείς ένα πιάτο μπροστά από κάθε ένα άτομο. Μια βόλτα στο σουπερμάρκετ συναντούσε κανείς νοικοκυρές με ένα κομπιουτεράκι στο χέρι να αθροίζουν τις αγορές τους και να συγκρίνουν τις τιμές με αυτές της προηγούμενης εβδομάδας. Η τελευταία μου επίσκεψη στη Γερμανία τον Μάρτιο του 2009 επιβεβαίωσε την γνώμη που σχημάτισα πριν 46 χρόνια όταν πήγα για μεταπτυχιακές σπουδές το 1963. Μάλιστα βρήκα τους σημερινούς Γερμανούς πολύ πιο «σφιχτούς.» Το ευρώ το αποκαλούν Τοϊρο από τη Γερμανική λέξη teuer ακριβό. Τα ψώνια του έχουν περικοπεί. Οι διακοπές τους έχουν σχεδόν εγκαταλειφθεί. «Έχουμε σφίξει τα λουριά μας αρκετά. Η ζωή έχει γίνει τρομερά ακριβή...» τόνισε ο φίλος που μας φιλοξενούσε.
Φυσικά αυτά ακούγονται στα αυτιά των Ελλήνων ιστορίες για αγρίους. Ο Έλληνας «ντρέπεται» να παραγγείλει μια μερίδα φαγητού. Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι σχεδόν τα μισά από τα φαγητά που μια παρέα παραγγέλνει για να πιουν μια ρετσινούλα καταλήγουν στα σκουπίδια. Κάθε πρόταση να παραγγείλουμε λιγότερα συναντιέται με «Μα τι τσιγκούνης που είσαι...η φτώχια θέλει καλοπέραση...» Η φράση «κάνε οικονομία» είναι ανύπαρκτη στο λεξιλόγιο του Έλληνα. Ακριβά αυτοκίνητα, κινητά τηλέφωνα, σπίτια, ουίσκι και διακοπές σε εξωτικά μέρη είναι επιθυμίες στις οποίες δεν μπορεί να αντισταθεί ο Έλληνας. Κι’ όμως αλίμονο πρέπει το κάνει αν θέλει να περπατάει με το κεφάλι ψηλά!
GREEK TRAGEDY ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Thursday, January 21, 2010
The Greek tragedy deserves a global audience
martin.wolf@ft.com
I’m surprised with FT’s and especially Mr Wolf’s obsession with the Greek Tragedy! Doesn’t Mr. Wolf have anything more important to spend his precious wisdom than filling the pages of the FT with stories about a little country that accounts for a miserable 2% of the EU’s GDP and Population? Yes Greece “massaged” its numbers. Who hasn’t! Americans and the Brits have for years doubted and disputed China’s numbers and proclaimed China’s collapse due to unsustainable banking system and so on. Yet China is doing very well, thank you very much. China converted its cash into “loans” that created what the country needed to prepare itself for a new world. The so-called nonperforming loans that the banks carried on their books were in fact “gifts” from the central government to provinces to do what was needed. So it is with Greece. Yes it is true that over the last fifty or so years the Greek government forked out large sums of money to state-run enterprises and municipalities, but a visitor coming back to Greece today will hardly recognize the country. Fifty years ago the national airport in Athens was a mess of old dilapidated barracks and the visitor would have to spend an hour or two to get to there from the center of the city. Today the new airport, Eleftherios Venizelos, is an award-winning modern enterprise. The less than 30 minutes taxi ride from the center to the airport will cost some 35 Euros. The thrifty person could get to the airport via a modern Metro for less that 5 Euros. These things couldn’t have been accomplished by the kind of people as irresponsible as described by the FT, the Belgian professors, and The American Enterprise Institute. It appears the pot calls the kettle black. The Americans are running a more than 10% budget deficit and close to 100% national debt. And yet the FT is guarded in its statements about the United States. I wonder why? So please Mr. Wolf join the late Mr. Arthur Koestler and stop flogging dead horses!
Thank you for your kind attention to my different viewpoint,
A.G. Kefalas, Ph. D
Professor of Management, Emeritus
Πέμπτη, 21 Ιανουαρίου ..2010
Η ελληνική τραγωδία αξίζει ένα σφαιρικό ακροατήριο
martin.wolf@ft.com
Είμαι έκπληκτος με την FT και ειδικά την ιδεοληψία του κ. Wolf με την ελληνική τραγωδία! Δεν έχει τίποτα σημαντικότερο να ξοδέψει τον πολύτιμο μυαλό και χρόνο ο κ. Wolf από το να γεμίζει τις σελίδες της FT με τις ιστορίες για μια μικρή χώρα που αποτελεί ένα άθλιο 2% του ΑΕΠ και του πληθυσμού της ΕΕ; Ναι η Ελλάδα «έπαιξε» με τους αριθμούς της. Ποιος δεν έχει; Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί αμφέβαλλαν για πολλά χρόνια και αμφισβητούσαν τους αριθμούς της Κίνας και προανήγγελλαν την κατάρρευση της λόγω του μη αποδεκτού τραπεζικού συστήματος και πολλά άλλα. Σήμερα η Κίνα είναι μια χαρά. Η Κίνα μετέτρεψε τα μετρητά της σε «δάνεια»" που δημιούργησαν ό,τι η χώρα θεωρούσε αναγκαίο για να προετοιμάσει τον εαυτόν της για έναν νέο κόσμο. Τα αποκαλούμενα μη-αποδίδοντα (nonperforming) δάνεια που οι τράπεζες έφερναν στα βιβλία τους ήταν στην πραγματικότητα «δώρα» από την κεντρική κυβέρνηση στις επαρχίες για να κάνουν αυτό που θεωρούσαν αναγκαίο. Έτσι έγινε και με την Ελλάδα!. Ναι είναι πράγματι αλήθεια ότι τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις «ξεφούρνιζαν» τεράστια χρηματικά ποσά στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους δήμους, αλλά ο επισκέπτης που επιστρέφει στην Ελλάδα σήμερα θα δει μια άλλη Ελλάδα. Πενήντα έτη πριν ο εθνικός αερολιμένας στην Αθήνα ήταν ένας άσχημος σωρός από παλιές παράγκες και ο επισκέπτης θα έπρεπε να ταλαιπωρηθεί μια ή δύο ώρες για να φθάσει εκεί από το κέντρο της πόλης. Σήμερα ο νέος αερολιμένας, Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι μια βραβευμένη σύγχρονη επιχείρηση. Η λιγότερο από 35 λεπτά κούρσα με ένα κλιματιζόμενο ταξί από το κέντρο στον αερολιμένα θα κοστίσει περίπου 35 ευρώ. Το οικονόμο άτομο μπορεί να φτάσει στον αερολιμένα μέσω ενός σύγχρονου μετρό ξοδεύοντας λιγότερο από 3 ευρώ. Αυτά τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να έχουν ολοκληρωθεί από το είδος ανθρώπων που περιγράφονται από την FT, τους Βέλγους καθηγητές, και το Αμερικανικό Επιχειρηματικό Ίδρυμα (The American Enterprise Institute). Φαίνεται ότι, όπως λένε οι Αμερικανοί, «η κατσαρόλα αποκαλεί το τηγάνι μαύρο» ή όπως λέμε εμείς στην Ιερισσό «Είπε ο Γάιδαρος το πετεινό Κεφάλα.» Οι Αμερικανοί έχουν ένα δημοσιονομικό έλλειμμα περισσότερο από 10% και εθνικό χρέος γύρω στο 100% του ΑΕΠ. Και όμως η FT είναι προσεκτική στις δηλώσεις της για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναρωτιέμαι γιατί; Έτσι παρακαλώ τον κ. Wolf να ακολουθήσει το παράδειγμα του συμπατριώτη του Κύριο Arthur Koestler και σταματήσει να δέρνει τα νεκρά άλογα!
Σας ευχαριστώ για την καλή προσοχή σας στη διαφορετική άποψή μου,
A.G. Kefalas, Ph. D
Καθηγητής της διαχείρισης, ομότιμος
The Greek tragedy deserves a global audience
martin.wolf@ft.com
I’m surprised with FT’s and especially Mr Wolf’s obsession with the Greek Tragedy! Doesn’t Mr. Wolf have anything more important to spend his precious wisdom than filling the pages of the FT with stories about a little country that accounts for a miserable 2% of the EU’s GDP and Population? Yes Greece “massaged” its numbers. Who hasn’t! Americans and the Brits have for years doubted and disputed China’s numbers and proclaimed China’s collapse due to unsustainable banking system and so on. Yet China is doing very well, thank you very much. China converted its cash into “loans” that created what the country needed to prepare itself for a new world. The so-called nonperforming loans that the banks carried on their books were in fact “gifts” from the central government to provinces to do what was needed. So it is with Greece. Yes it is true that over the last fifty or so years the Greek government forked out large sums of money to state-run enterprises and municipalities, but a visitor coming back to Greece today will hardly recognize the country. Fifty years ago the national airport in Athens was a mess of old dilapidated barracks and the visitor would have to spend an hour or two to get to there from the center of the city. Today the new airport, Eleftherios Venizelos, is an award-winning modern enterprise. The less than 30 minutes taxi ride from the center to the airport will cost some 35 Euros. The thrifty person could get to the airport via a modern Metro for less that 5 Euros. These things couldn’t have been accomplished by the kind of people as irresponsible as described by the FT, the Belgian professors, and The American Enterprise Institute. It appears the pot calls the kettle black. The Americans are running a more than 10% budget deficit and close to 100% national debt. And yet the FT is guarded in its statements about the United States. I wonder why? So please Mr. Wolf join the late Mr. Arthur Koestler and stop flogging dead horses!
Thank you for your kind attention to my different viewpoint,
A.G. Kefalas, Ph. D
Professor of Management, Emeritus
Πέμπτη, 21 Ιανουαρίου ..2010
Η ελληνική τραγωδία αξίζει ένα σφαιρικό ακροατήριο
martin.wolf@ft.com
Είμαι έκπληκτος με την FT και ειδικά την ιδεοληψία του κ. Wolf με την ελληνική τραγωδία! Δεν έχει τίποτα σημαντικότερο να ξοδέψει τον πολύτιμο μυαλό και χρόνο ο κ. Wolf από το να γεμίζει τις σελίδες της FT με τις ιστορίες για μια μικρή χώρα που αποτελεί ένα άθλιο 2% του ΑΕΠ και του πληθυσμού της ΕΕ; Ναι η Ελλάδα «έπαιξε» με τους αριθμούς της. Ποιος δεν έχει; Οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί αμφέβαλλαν για πολλά χρόνια και αμφισβητούσαν τους αριθμούς της Κίνας και προανήγγελλαν την κατάρρευση της λόγω του μη αποδεκτού τραπεζικού συστήματος και πολλά άλλα. Σήμερα η Κίνα είναι μια χαρά. Η Κίνα μετέτρεψε τα μετρητά της σε «δάνεια»" που δημιούργησαν ό,τι η χώρα θεωρούσε αναγκαίο για να προετοιμάσει τον εαυτόν της για έναν νέο κόσμο. Τα αποκαλούμενα μη-αποδίδοντα (nonperforming) δάνεια που οι τράπεζες έφερναν στα βιβλία τους ήταν στην πραγματικότητα «δώρα» από την κεντρική κυβέρνηση στις επαρχίες για να κάνουν αυτό που θεωρούσαν αναγκαίο. Έτσι έγινε και με την Ελλάδα!. Ναι είναι πράγματι αλήθεια ότι τα τελευταία πενήντα περίπου χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις «ξεφούρνιζαν» τεράστια χρηματικά ποσά στις δημόσιες επιχειρήσεις και τους δήμους, αλλά ο επισκέπτης που επιστρέφει στην Ελλάδα σήμερα θα δει μια άλλη Ελλάδα. Πενήντα έτη πριν ο εθνικός αερολιμένας στην Αθήνα ήταν ένας άσχημος σωρός από παλιές παράγκες και ο επισκέπτης θα έπρεπε να ταλαιπωρηθεί μια ή δύο ώρες για να φθάσει εκεί από το κέντρο της πόλης. Σήμερα ο νέος αερολιμένας, Ελευθέριος Βενιζέλος, είναι μια βραβευμένη σύγχρονη επιχείρηση. Η λιγότερο από 35 λεπτά κούρσα με ένα κλιματιζόμενο ταξί από το κέντρο στον αερολιμένα θα κοστίσει περίπου 35 ευρώ. Το οικονόμο άτομο μπορεί να φτάσει στον αερολιμένα μέσω ενός σύγχρονου μετρό ξοδεύοντας λιγότερο από 3 ευρώ. Αυτά τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να έχουν ολοκληρωθεί από το είδος ανθρώπων που περιγράφονται από την FT, τους Βέλγους καθηγητές, και το Αμερικανικό Επιχειρηματικό Ίδρυμα (The American Enterprise Institute). Φαίνεται ότι, όπως λένε οι Αμερικανοί, «η κατσαρόλα αποκαλεί το τηγάνι μαύρο» ή όπως λέμε εμείς στην Ιερισσό «Είπε ο Γάιδαρος το πετεινό Κεφάλα.» Οι Αμερικανοί έχουν ένα δημοσιονομικό έλλειμμα περισσότερο από 10% και εθνικό χρέος γύρω στο 100% του ΑΕΠ. Και όμως η FT είναι προσεκτική στις δηλώσεις της για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αναρωτιέμαι γιατί; Έτσι παρακαλώ τον κ. Wolf να ακολουθήσει το παράδειγμα του συμπατριώτη του Κύριο Arthur Koestler και σταματήσει να δέρνει τα νεκρά άλογα!
Σας ευχαριστώ για την καλή προσοχή σας στη διαφορετική άποψή μου,
A.G. Kefalas, Ph. D
Καθηγητής της διαχείρισης, ομότιμος
Saturday, January 16, 2010
MEGATRENDS2010
Δευτέρα, 21 Δεκεμβρίου 2009
Τι μας φέρνει το 2010
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Λένε ότι προβλέψεις είναι δύσκολες ιδιαίτερα όταν πρόκειται για το μέλλον. Η τελευταία κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα, και οι επιπτώσεις επί του «πραγματικού» τομέα, προσφέρουν ένα καλό παράδειγμα της αδυναμίας του ανθρώπου να προβλέψει τι θα φέρει το μέλλον. Πολλοί είναι οι λόγοι που κάνουν τον άνθρωπο να αισθάνεται αδύναμος να κάνει μια προσπάθεια να προβλέψει το μέλλον. Και όμως υπάρχουν πολλοί και σχετικά εύκολοι τρόποι να δημιουργήσει κανείς μια εικόνα του μέλλοντος η οποία θα τον επιτρέψει να σχεδιάσει εναλλακτικές στρατηγικές της επιχείρησής του. Λένε οι ιδικοί ότι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς το μέλλον είναι το σχεδιάσει ο ίδιος. Φυσικά είναι αδύνατον να σχεδιάσει κανείς το μέλλον με τη σημασία ότι μπορεί να επηρεάσει το κόσμο να γίνει όπως το θέλει αυτός. Αυτό που εννοούν οι ιδικοί είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να μελετήσει τις τάσεις του παρόντος και να δημιουργήσει ορισμένες υποθετικές εικόνες του μέλλοντος. Αυτές οι υποθετικές εικόνες είναι συνήθως ιστορίες πιθανών καταστάσεων του μέλλοντος. Αυτές οι ιστορίες υποθετικών εικόνων του μέλλοντος λέγονται σενάρια.
Παρακάτω προσφέρουμε το δικό μας σενάριο για το 2010. Το επιχειρησιακό περιβάλλον του 2010 θα χαρακτηριστεί από τις επόμενες πέντε μεγατάσεις. Η τάση είναι η εξέλιξη ενός φαινομένου για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Όταν αυτή η τάση άπτεται και επηρεάζει σημαντικά ένα αρκετά σημαντικό μέρος της κοινωνίας τότε λέγεται Μεγατάση. Ο όρος έγινε δημοφιλής με τη δημοσίευση του έργου του John Naisbitt, Megatrends (1982) και John Naisbitt and Patricia Aburdene Megatrends 2000 (1990). Υπενθυμίζουμε τον αναγνώστη ότι οι Δέκα Μεγατάσεις του Naisbitt για τη δεκαετία του 1990 και του 2000 ήταν σχετικά αισιόδοξες για τη ανθρωπότητα. Σε γενικές γραμμές η κοινωνία θα μεταπηδούσε από την Βιομηχανική Κοινωνία προς την Κοινωνία της Πληροφορίας, από την Εθνική Οικονομία προς την Παγκόσμια Οικονομία, από το Βορρά προς τον Νότο. Στη δεκαετία του 2000 ο κόσμος θα γνωρίσει τον Θρίαμβο του Ατόμου, τη Δεκαετία της Γυναίκας, την Αναγένεση των Καλών Τεχνών και την Εποχή της Βιολογίας. Ακόμη και ο πιο αυστηρός κριτής δεν θα μπορούσε να βρει ίχνη υποψίας του τι επρόκειτο να συμβεί τα τελευταία δυο χρόνια της δεκαετίας του 2000.
Οι Μεγατάσεις 2010 (Megatrends 2010: The Rise of Conscious Capitalism, Patricia Aburdene, 2005) περιστρέφονται γύρω από την ιδέα της Πνευματικότητας (Spirituality) και του Συνειδητού Καπιταλισμού (Conscious Capitalism). Η Patricia Aburdene συνεργάτρια του Naisbitt στο δεύτερο βιβλίο Megatrends 2000 οργώνει τη υφήλιο δίνοντας διαλέξεις και ομιλίες σε επιχειρησιακά στελέχη εξηγώντας τα οφέλη της υιοθέτησης της Πνευματικότητας και του Συνειδητού Καπιταλισμού. Το μήνυμά της είναι απλό: η εποχή των χαρισματικών, ακριβοπληρωμένων και «μεγάλων» ηγετών έχει τελειώσει. Ο ηγέτης που θα εξέχει στην δεκαετία του 2010 θα είναι εκείνος που θα βλέπει προς τα «μέσα», στον εσώτερο του κόσμο, και θα είναι αυτό που μπορεί να ονομαστεί ένας «συνήθης» ή «κοινός» άνθρωπος ο οποίος θα επιδιώκει ένα λογικό κέρδος ενώ ταυτόχρονο θα προσπαθεί ευσυνείδητα να «κάνει καλό» στη κοινωνία. Ο ηγέτης του 2010 θα είναι ο ηγέτης που έχει αυτό που ο Stephen Covey ονομάζει «χαρακτήρα.»
Τι θα πρέπει να περιμένει ο επιχειρηματίας από το 2010
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι για να μείνουν τα πράγματα όπως ήταν πριν το 2008 τα πράγματα θα πρέπει να αλλάξουν. Η πρώτη και σημαντικότερη αλλαγή θα πρέπει να είναι η στροφή προς τον Συνειδητό Καπιταλισμό. Η αλαζονεία, πλεονεξία, απληστία και το γενικό ταμάχι που χαρακτήριζαν τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα θα πρέπει να αντικατασταθούν με αξίες όπως ευσυνειδησία, ακεραιότητα, ταπεινοφροσύνη και σεβασμός προς τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Τα γεγονότα του 2008-9 απέδειξαν ότι αυτή η συμπεριφορά των ηγετών των οργανισμών, ιδιωτικών και δημοσίων, οδήγησε την ανθρωπότητα σε μια μη διατηρήσιμη κατάσταση. Οι ατέλειωτες όλο και αυξανόμενες απαιτήσεις του ανθρώπου εξάντλησαν τα όρια αντοχής του κοινού ανθρώπου και της φύσης. Το κοινό σιχάθηκε τα τεράστια ποσά που επιχειρήσεις άμειβαν τα ανώτατα στελέχη, τα εξίσου παράλογα μπόνους, τα Λουκρήτεια γεύματα και τα ταξίδια για γκολφ με ιδιωτικά τζετ ενώ ταυτόχρονα εν ονόματι εξασφάλισης ενός «λογικού» κέρδους στερούν μια λογική αύξηση των αποδοχών του εργαζόμενου.
Το επιχειρησιακό περιβάλλον του 2010 θα χαρακτηριστεί από μερικές μεγατάσεις που κατά την γνώμη μας είναι η απόρροια της συστηματικής και συστημικής έλλειψης μελέτης των επιπτώσεων της συμπεριφοράς του ανθρώπου τις δυο-τρεις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Οι επιπτώσεις είναι τα «απόνερα» που αφήνει πίσω του καράβι. Ο καπετάνιος του οποίου καθήκον είναι οδηγεί το καράβι βλέποντας μπροστά δεν νοιάζεται για το τι αφήνει πίσω του. Το 2010 ο καπετάνιος των κερδοσκοπικών επιχειρήσεων θα κληθεί να ξεδιαλύνει τα νερά που το καράβι του ανατάραξε και να επανορθώσει τη ζημιά που έκανε στη θαλάσσια οικολογία. Επιπλέον επειδή η συμπεριφορά του στο παρελθόν απέδειξε ότι είναι επιρρεπής στο ψεύδος και στην απάτη η κοινωνία εξουσιοδότησε την πολιτεία να επιβλέψει τις ενέργειές του και να επιβάλει τις αναγκαίες ποινές σε όσους αρνούνται να προσαρμοστούν. Σήμερα κολοσσοί ιδιωτικών οργανισμών σ’ ένα μεγάλο μέρος του «αναπτυγμένου» κόσμου διοικούνται από ηγέτες διορισμένοι από το κράτος το οποίο «έκοψε» χρήματα για τους σώσει.
Πρώτη Μεγατάση: Χαμηλή ή Μηδενική Ανάπτυξη
Με εξαίρεση των δυο μεγάλων γιγάντων των αναπτυσσόμενων χωρών Ινδία και Κίνα σχεδόν ολόκληρος ο αναπτυγμένος κόσμος θα περάσει ένα δύσκολο 2010 με αρνητική και στη καλύτερη περίπτωση μηδενική αύξηση του Ακαθαρίστου Τοπικού Προϊόντος. Μερικές χώρες όπως η Ελλάδα και οι ΗΠΑ θα βιώσουν ελλείμματα στους προϋπολογισμούς του της τάξεως των δυο ψηφίων. Εκτός από τη δυσκολία να αυξήσει τις πωλήσεις του ο επιχειρηματίας του 2010 θα αντιμετωπίσει και τις αλλεπάλληλες προσπάθειες του κράτους να καλύψει το έλλειμμα επιβάλλοντας νέους φόρους ιδιαίτερα στις «πλούσιες» επιχειρήσεις.
Δεύτερη Μεγατάση 2: Πιέσεις για εξοικονόμηση Ενέργειας και Περιορισμού Μόλυνσης
Οι τελευταίες μέρες του 2009 βιώσαν μια καταπληκτική έξαρση παγκόσμιων συσκέψεων για την Κλιματική Αλλαγή. Αν και το γενικό συμπέρασμα για το συνέδριο στη Κοπεγχάγη είναι ότι «ώδινε όρος και έτεκε μυν» η ιστορία μας διδάσκει ότι συνήθως οι επιπτώσεις τέτοιου είδους παγκόσμιων προσπαθειών είναι πολύ πιο σοβαρές απ’ ό,τι ο επιχειρηματικός κόσμος υπολογίζει. Έτσι για κάθε ενδεχόμενο ο προοδευτικός ηγέτης θα πρέπει να δημιουργήσει σενάρια τα οποία θα περιγράφουν ένα 2010 με μεγαλύτερες πιέσεις από το κράτος και την κοινωνία γενικά για στρατηγικές που θα επιδιώκουν μια αειφόρο ή διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Τρίτη Μεγατάση: Νέες-Νέες Τεχνολογίες
Μια τεχνολογία είναι νέα-νέα όταν τα άμεσα οφέλη της δεν είναι εμφανή ούτε σίγουρα, αλλά αν πράγματι αυτή η τεχνολογία εφαρμοστεί αυτοί που την υιοθέτησαν θα αποκομίσουν δυσανάλογα οφέλη. Συνήθως αυτές οι τεχνολογίες λέγονται «καταστρεπτικές» με τη σημασία ότι αχρηστεύουν τεχνολογίες που «βγάζουν το ψωμί τους» ακόμη. Η πλειονότητα αυτών των τεχνολογιών θα περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες «πράσινο ή ήπιο.»
Τέταρτη Μεγατάση: Ενδυνάμωση και Παρέμβαση του Κράτους
Επειδή οι προηγούμενες τρεις μεγατάσεις είναι ενάντια της νοοτροπίας του κοινού ανθρώπου, και ιδιαίτερα του επιχειρηματία, το κράτος επινοήθηκε διάφορα σχήματα «καρότου η/και ράβδου.» Ήδη πολλά κράτη έχουν προσφέρει ποικίλα κίνητρα όπως φορολογικές απαλλαγές και χαριστικά δάνεια με την ελπίδα ότι οι επιχειρηματίες θα επωφεληθούν τις ευκαιρίες. Παράλληλα τόσο στο παγκόσμιο όσο και στο εθνικό επίπεδο ετοιμάζονται νομοθεσίες που θα προστατεύουν αυτούς που ανταποκρίθηκαν στα κίνητρα και τιμωρούν τους επιχειρηματίες που συνεχίζουν να αρνούνται να αλλάξουν. Είτε μέσω των κινήτρων είτε μέσω των κυρώσεων το κράτος θα παίξει έναν πολύ σημαντικό και ίσως ασυνήθιστο και αποφασιστικό ρόλο στην διαδικασία λήψεως αποφάσεων των επιχειρηματιών στο 2010.
Πέμπτη Μεγατάση: Ο Νέος Άνθρωπος του 2010
Ο άνθρωπος του 2010 θα είναι σημαντικά διαφορετικός από τον άνθρωπο των πρώτων χρόνων του 21ου αιώνα. Ως καταναλωτής ο άνθρωπος θα είναι πιο προσεκτικός με το πορτοφόλι του. Ήδη ακόμη και οι παραδοσιακά υπερκαταναλωτικές κοινωνίες όπως οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί σε αποταμιευτικές. Ακόμη και οι παροιμιώδεις υπερσπάταλες Αμερικανίδες νοικοκυρές περιόρισαν τα ψώνια τους σημαντικά. Έτσι στην γενική οικονομική ύφεση τώρα ο επιχειρηματίας θα πρέπει να προσθέσει και την επαιτική νοικοκυρά που θα κάνει όλο και περισσότερα και σκληρότερα παζάρια. Ως εργαζόμενος ο άνθρωπος του 2010 θα είναι επίσης διαφορετικός. Παρ’ όλη την υψηλή ανεργία ο εργαζόμενος θα είναι πιο απαιτητικός καθότι αισθάνεται και είναι ενδυναμωμένος. Η τεχνολογία της πληροφορίας και των τηλεπικοινωνιών επέτρεψε τον εργαζόμενο να γίνει γνώστης της φύσης και των προοπτικών της επιχείρησης. Σαν αποτέλεσμα απαιτεί μεγαλύτερη συμμετοχή, αναγνώριση και ανεξαρτησία.
Εν κατακλείδι ο επιχειρηματίας του 2010 θα αντιμετωπίσει ένα εξωτερικό επιχειρησιακό περιβάλλον μικρής ή ακόμη και μηδενικής ανάπτυξης της οικονομίας, ευαισθησία του πολίτη σχετικά με τα όρια που επιβάλει η φύση, νέες τεχνολογίες που απαιτούν ριζικές αλλαγές νοοτροπίας, παντοδύναμο και ενεργό κράτος και «σφιχτούς» καταναλωτές και απαιτητικούς εργαζόμενους.
Τι μας φέρνει το 2010
Αστέριος Γ. Κεφαλάς, Ph. D
Καθηγητής Μάνατζμεντ, Ομότιμος
Λένε ότι προβλέψεις είναι δύσκολες ιδιαίτερα όταν πρόκειται για το μέλλον. Η τελευταία κρίση του χρηματοπιστωτικού τομέα, και οι επιπτώσεις επί του «πραγματικού» τομέα, προσφέρουν ένα καλό παράδειγμα της αδυναμίας του ανθρώπου να προβλέψει τι θα φέρει το μέλλον. Πολλοί είναι οι λόγοι που κάνουν τον άνθρωπο να αισθάνεται αδύναμος να κάνει μια προσπάθεια να προβλέψει το μέλλον. Και όμως υπάρχουν πολλοί και σχετικά εύκολοι τρόποι να δημιουργήσει κανείς μια εικόνα του μέλλοντος η οποία θα τον επιτρέψει να σχεδιάσει εναλλακτικές στρατηγικές της επιχείρησής του. Λένε οι ιδικοί ότι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσει κανείς το μέλλον είναι το σχεδιάσει ο ίδιος. Φυσικά είναι αδύνατον να σχεδιάσει κανείς το μέλλον με τη σημασία ότι μπορεί να επηρεάσει το κόσμο να γίνει όπως το θέλει αυτός. Αυτό που εννοούν οι ιδικοί είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να μελετήσει τις τάσεις του παρόντος και να δημιουργήσει ορισμένες υποθετικές εικόνες του μέλλοντος. Αυτές οι υποθετικές εικόνες είναι συνήθως ιστορίες πιθανών καταστάσεων του μέλλοντος. Αυτές οι ιστορίες υποθετικών εικόνων του μέλλοντος λέγονται σενάρια.
Παρακάτω προσφέρουμε το δικό μας σενάριο για το 2010. Το επιχειρησιακό περιβάλλον του 2010 θα χαρακτηριστεί από τις επόμενες πέντε μεγατάσεις. Η τάση είναι η εξέλιξη ενός φαινομένου για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα. Όταν αυτή η τάση άπτεται και επηρεάζει σημαντικά ένα αρκετά σημαντικό μέρος της κοινωνίας τότε λέγεται Μεγατάση. Ο όρος έγινε δημοφιλής με τη δημοσίευση του έργου του John Naisbitt, Megatrends (1982) και John Naisbitt and Patricia Aburdene Megatrends 2000 (1990). Υπενθυμίζουμε τον αναγνώστη ότι οι Δέκα Μεγατάσεις του Naisbitt για τη δεκαετία του 1990 και του 2000 ήταν σχετικά αισιόδοξες για τη ανθρωπότητα. Σε γενικές γραμμές η κοινωνία θα μεταπηδούσε από την Βιομηχανική Κοινωνία προς την Κοινωνία της Πληροφορίας, από την Εθνική Οικονομία προς την Παγκόσμια Οικονομία, από το Βορρά προς τον Νότο. Στη δεκαετία του 2000 ο κόσμος θα γνωρίσει τον Θρίαμβο του Ατόμου, τη Δεκαετία της Γυναίκας, την Αναγένεση των Καλών Τεχνών και την Εποχή της Βιολογίας. Ακόμη και ο πιο αυστηρός κριτής δεν θα μπορούσε να βρει ίχνη υποψίας του τι επρόκειτο να συμβεί τα τελευταία δυο χρόνια της δεκαετίας του 2000.
Οι Μεγατάσεις 2010 (Megatrends 2010: The Rise of Conscious Capitalism, Patricia Aburdene, 2005) περιστρέφονται γύρω από την ιδέα της Πνευματικότητας (Spirituality) και του Συνειδητού Καπιταλισμού (Conscious Capitalism). Η Patricia Aburdene συνεργάτρια του Naisbitt στο δεύτερο βιβλίο Megatrends 2000 οργώνει τη υφήλιο δίνοντας διαλέξεις και ομιλίες σε επιχειρησιακά στελέχη εξηγώντας τα οφέλη της υιοθέτησης της Πνευματικότητας και του Συνειδητού Καπιταλισμού. Το μήνυμά της είναι απλό: η εποχή των χαρισματικών, ακριβοπληρωμένων και «μεγάλων» ηγετών έχει τελειώσει. Ο ηγέτης που θα εξέχει στην δεκαετία του 2010 θα είναι εκείνος που θα βλέπει προς τα «μέσα», στον εσώτερο του κόσμο, και θα είναι αυτό που μπορεί να ονομαστεί ένας «συνήθης» ή «κοινός» άνθρωπος ο οποίος θα επιδιώκει ένα λογικό κέρδος ενώ ταυτόχρονο θα προσπαθεί ευσυνείδητα να «κάνει καλό» στη κοινωνία. Ο ηγέτης του 2010 θα είναι ο ηγέτης που έχει αυτό που ο Stephen Covey ονομάζει «χαρακτήρα.»
Τι θα πρέπει να περιμένει ο επιχειρηματίας από το 2010
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι για να μείνουν τα πράγματα όπως ήταν πριν το 2008 τα πράγματα θα πρέπει να αλλάξουν. Η πρώτη και σημαντικότερη αλλαγή θα πρέπει να είναι η στροφή προς τον Συνειδητό Καπιταλισμό. Η αλαζονεία, πλεονεξία, απληστία και το γενικό ταμάχι που χαρακτήριζαν τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα θα πρέπει να αντικατασταθούν με αξίες όπως ευσυνειδησία, ακεραιότητα, ταπεινοφροσύνη και σεβασμός προς τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Τα γεγονότα του 2008-9 απέδειξαν ότι αυτή η συμπεριφορά των ηγετών των οργανισμών, ιδιωτικών και δημοσίων, οδήγησε την ανθρωπότητα σε μια μη διατηρήσιμη κατάσταση. Οι ατέλειωτες όλο και αυξανόμενες απαιτήσεις του ανθρώπου εξάντλησαν τα όρια αντοχής του κοινού ανθρώπου και της φύσης. Το κοινό σιχάθηκε τα τεράστια ποσά που επιχειρήσεις άμειβαν τα ανώτατα στελέχη, τα εξίσου παράλογα μπόνους, τα Λουκρήτεια γεύματα και τα ταξίδια για γκολφ με ιδιωτικά τζετ ενώ ταυτόχρονα εν ονόματι εξασφάλισης ενός «λογικού» κέρδους στερούν μια λογική αύξηση των αποδοχών του εργαζόμενου.
Το επιχειρησιακό περιβάλλον του 2010 θα χαρακτηριστεί από μερικές μεγατάσεις που κατά την γνώμη μας είναι η απόρροια της συστηματικής και συστημικής έλλειψης μελέτης των επιπτώσεων της συμπεριφοράς του ανθρώπου τις δυο-τρεις τελευταίες δεκαετίες του 20ου αιώνα. Οι επιπτώσεις είναι τα «απόνερα» που αφήνει πίσω του καράβι. Ο καπετάνιος του οποίου καθήκον είναι οδηγεί το καράβι βλέποντας μπροστά δεν νοιάζεται για το τι αφήνει πίσω του. Το 2010 ο καπετάνιος των κερδοσκοπικών επιχειρήσεων θα κληθεί να ξεδιαλύνει τα νερά που το καράβι του ανατάραξε και να επανορθώσει τη ζημιά που έκανε στη θαλάσσια οικολογία. Επιπλέον επειδή η συμπεριφορά του στο παρελθόν απέδειξε ότι είναι επιρρεπής στο ψεύδος και στην απάτη η κοινωνία εξουσιοδότησε την πολιτεία να επιβλέψει τις ενέργειές του και να επιβάλει τις αναγκαίες ποινές σε όσους αρνούνται να προσαρμοστούν. Σήμερα κολοσσοί ιδιωτικών οργανισμών σ’ ένα μεγάλο μέρος του «αναπτυγμένου» κόσμου διοικούνται από ηγέτες διορισμένοι από το κράτος το οποίο «έκοψε» χρήματα για τους σώσει.
Πρώτη Μεγατάση: Χαμηλή ή Μηδενική Ανάπτυξη
Με εξαίρεση των δυο μεγάλων γιγάντων των αναπτυσσόμενων χωρών Ινδία και Κίνα σχεδόν ολόκληρος ο αναπτυγμένος κόσμος θα περάσει ένα δύσκολο 2010 με αρνητική και στη καλύτερη περίπτωση μηδενική αύξηση του Ακαθαρίστου Τοπικού Προϊόντος. Μερικές χώρες όπως η Ελλάδα και οι ΗΠΑ θα βιώσουν ελλείμματα στους προϋπολογισμούς του της τάξεως των δυο ψηφίων. Εκτός από τη δυσκολία να αυξήσει τις πωλήσεις του ο επιχειρηματίας του 2010 θα αντιμετωπίσει και τις αλλεπάλληλες προσπάθειες του κράτους να καλύψει το έλλειμμα επιβάλλοντας νέους φόρους ιδιαίτερα στις «πλούσιες» επιχειρήσεις.
Δεύτερη Μεγατάση 2: Πιέσεις για εξοικονόμηση Ενέργειας και Περιορισμού Μόλυνσης
Οι τελευταίες μέρες του 2009 βιώσαν μια καταπληκτική έξαρση παγκόσμιων συσκέψεων για την Κλιματική Αλλαγή. Αν και το γενικό συμπέρασμα για το συνέδριο στη Κοπεγχάγη είναι ότι «ώδινε όρος και έτεκε μυν» η ιστορία μας διδάσκει ότι συνήθως οι επιπτώσεις τέτοιου είδους παγκόσμιων προσπαθειών είναι πολύ πιο σοβαρές απ’ ό,τι ο επιχειρηματικός κόσμος υπολογίζει. Έτσι για κάθε ενδεχόμενο ο προοδευτικός ηγέτης θα πρέπει να δημιουργήσει σενάρια τα οποία θα περιγράφουν ένα 2010 με μεγαλύτερες πιέσεις από το κράτος και την κοινωνία γενικά για στρατηγικές που θα επιδιώκουν μια αειφόρο ή διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Τρίτη Μεγατάση: Νέες-Νέες Τεχνολογίες
Μια τεχνολογία είναι νέα-νέα όταν τα άμεσα οφέλη της δεν είναι εμφανή ούτε σίγουρα, αλλά αν πράγματι αυτή η τεχνολογία εφαρμοστεί αυτοί που την υιοθέτησαν θα αποκομίσουν δυσανάλογα οφέλη. Συνήθως αυτές οι τεχνολογίες λέγονται «καταστρεπτικές» με τη σημασία ότι αχρηστεύουν τεχνολογίες που «βγάζουν το ψωμί τους» ακόμη. Η πλειονότητα αυτών των τεχνολογιών θα περιστρέφεται γύρω από τις έννοιες «πράσινο ή ήπιο.»
Τέταρτη Μεγατάση: Ενδυνάμωση και Παρέμβαση του Κράτους
Επειδή οι προηγούμενες τρεις μεγατάσεις είναι ενάντια της νοοτροπίας του κοινού ανθρώπου, και ιδιαίτερα του επιχειρηματία, το κράτος επινοήθηκε διάφορα σχήματα «καρότου η/και ράβδου.» Ήδη πολλά κράτη έχουν προσφέρει ποικίλα κίνητρα όπως φορολογικές απαλλαγές και χαριστικά δάνεια με την ελπίδα ότι οι επιχειρηματίες θα επωφεληθούν τις ευκαιρίες. Παράλληλα τόσο στο παγκόσμιο όσο και στο εθνικό επίπεδο ετοιμάζονται νομοθεσίες που θα προστατεύουν αυτούς που ανταποκρίθηκαν στα κίνητρα και τιμωρούν τους επιχειρηματίες που συνεχίζουν να αρνούνται να αλλάξουν. Είτε μέσω των κινήτρων είτε μέσω των κυρώσεων το κράτος θα παίξει έναν πολύ σημαντικό και ίσως ασυνήθιστο και αποφασιστικό ρόλο στην διαδικασία λήψεως αποφάσεων των επιχειρηματιών στο 2010.
Πέμπτη Μεγατάση: Ο Νέος Άνθρωπος του 2010
Ο άνθρωπος του 2010 θα είναι σημαντικά διαφορετικός από τον άνθρωπο των πρώτων χρόνων του 21ου αιώνα. Ως καταναλωτής ο άνθρωπος θα είναι πιο προσεκτικός με το πορτοφόλι του. Ήδη ακόμη και οι παραδοσιακά υπερκαταναλωτικές κοινωνίες όπως οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί σε αποταμιευτικές. Ακόμη και οι παροιμιώδεις υπερσπάταλες Αμερικανίδες νοικοκυρές περιόρισαν τα ψώνια τους σημαντικά. Έτσι στην γενική οικονομική ύφεση τώρα ο επιχειρηματίας θα πρέπει να προσθέσει και την επαιτική νοικοκυρά που θα κάνει όλο και περισσότερα και σκληρότερα παζάρια. Ως εργαζόμενος ο άνθρωπος του 2010 θα είναι επίσης διαφορετικός. Παρ’ όλη την υψηλή ανεργία ο εργαζόμενος θα είναι πιο απαιτητικός καθότι αισθάνεται και είναι ενδυναμωμένος. Η τεχνολογία της πληροφορίας και των τηλεπικοινωνιών επέτρεψε τον εργαζόμενο να γίνει γνώστης της φύσης και των προοπτικών της επιχείρησης. Σαν αποτέλεσμα απαιτεί μεγαλύτερη συμμετοχή, αναγνώριση και ανεξαρτησία.
Εν κατακλείδι ο επιχειρηματίας του 2010 θα αντιμετωπίσει ένα εξωτερικό επιχειρησιακό περιβάλλον μικρής ή ακόμη και μηδενικής ανάπτυξης της οικονομίας, ευαισθησία του πολίτη σχετικά με τα όρια που επιβάλει η φύση, νέες τεχνολογίες που απαιτούν ριζικές αλλαγές νοοτροπίας, παντοδύναμο και ενεργό κράτος και «σφιχτούς» καταναλωτές και απαιτητικούς εργαζόμενους.
Friday, January 15, 2010
TITANIC
Τετάρτη, 13 Ιανουαρίου 2010
Ο Τιτανικός
Υπάρχει μια έκφραση που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί που λέει «Ρυθμίζουν τις καρέκλες στο κατάστρωμα ενώ το πλοίο Τιτανικός βυθίζεται.» Αυτή η έκφραση μου έρχεται κατά νου όταν διαβάζω στο καθημερινό ηλεκτρονικό τύπο για τις ενέργειες που κάνει η κυβέρνηση για το νέο εκλογικό σύστημα που είναι κομμένο και ραμμένο πάνω στο Γερμανικό και για τον Καλλικράτη ενώ βουλιάζει το καράβι Η Ελλάς μέσα σε ένα ωκεανό δημόσιου χρέους. Αντί να προσπαθεί η κυβέρνηση να αντιγράψει το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας και τα Ευρωπαϊκά συστήματα αυτοδιοίκησης θα ήταν προτιμότερο να αφιερώσει το χρόνο των 300 βουλευτών και δεκάδων υπουργών στη μελέτη του τρόπου με τον οποίον η Γερμανία καταφέρνει να μην χρειάζεται να καταφεύγει κάθε μήνα στην διεθνή αγορά χρήματος για να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το σκεπτικό της όλης ιστορίας. Μήπως έχει καταλήξει η κυβέρνηση στο συμπέρασμα ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας είναι ο τρόπος με τον οποίον η χώρα χωρίζεται σε νομούς και δήμους και το πως εκλέγονται οι βουλευτές;
Μήπως θα ήταν καλύτερα να ξεκινήσει από την εξέταση του μεγέθους της δημόσιας και δημοτικής διοίκησης ή την ανάγκη και το μέγεθος της διοίκησης γενικά; Και γεννάται η απλή ερώτηση: είναι λογική η αναλογία 1/35,000; Με άλλα λόγια είναι απαραίτητο να εκλέγεται ένας βουλευτής για κάθε 35,000 πολίτες; Με αυτή την αναλογία η Γερμανία, που θέλουμε να έχουμε ως μοντέλο, που έχει ένα πληθυσμό γύρω στα 80 εκατομμύρια θα έπρεπε να έχει 80,000,000/35,000= 2,286 βουλευτές. Κι’ όμως η Γερμανία κυβερνιέται από γύρω στους 600-700 βουλευτές. Κάτι δεν πάει καλά εδώ. Ή στραβή είναι η θάλασσα ή στραβά αρμενίζουμε. Προφανώς η κυβέρνηση αποφάσισε ότι η θάλασσα είναι στραβή και οι καπετάνιοι πάνε να την ισιώσουν... Πέρασε από κανενός το μυαλό η ιδέα ότι ίσως είναι πολλοί οι καπετάνιοι; Ίσως είναι μεγάλο και βαρύ το καράβι και μικρή η θάλασσα; Μήπως θα ήταν καλύτερα να «κόψουμε» το καΐκι λιγάκι ώστε να χρειάζεται λιγότερους καπετάνιους και να ξοδεύει λιγότερα καύσιμα;
Είναι κοινή λογική ότι κάθε κυβέρνηση όπως κάθε ηγέτης θα πρέπει να κάνει μερικές αλλαγές για να δικαιολογήσει την παρουσία του. Ο χρυσούς κανόνας είναι ότι καλό είναι να γίνονται αλλαγές που δεν απαιτούν τεράστια ποσά ιδιαίτερα όταν αυτά τα ποσά δεν υπάρχουν και πρέπει να μας τα δανείσει κάποιος ο ποιος ζητάει όλο και περισσότερο αντάλλαγμα. Πόσο άραγε θα κοστίσει η όλη διαδικασία του Καλλικράτη; Η γνώμη μας είναι ότι θα ήταν προτιμότερο να επικεντρώσει τις προσπάθειές της η Ελλάδα στο πως θα μπορέσει να απαντήσει στις ερωτήσεις που θέτουν τα διεθνή οικονομικά μέσα ενημέρωσης και οι κοινοτικοί οργανισμοί. Πως θα μπορέσει για παράδειγμα να πείσει τους εταίρους ότι τα «νούμερα» περί εσόδων, εξόδων κτλ. αυτή τη φορά είναι πιστευτά; Πιστεύεις έναν Έλληνα όταν σου λέει ότι μέχρι χθες όλοι οι Έλληνες ήταν ψεύτες; Έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου «Καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.» Δυστυχώς νομίζω ότι την Ελλάδα της έχει βγει το όνομα...
Ο Τιτανικός
Υπάρχει μια έκφραση που χρησιμοποιούν οι Αμερικανοί που λέει «Ρυθμίζουν τις καρέκλες στο κατάστρωμα ενώ το πλοίο Τιτανικός βυθίζεται.» Αυτή η έκφραση μου έρχεται κατά νου όταν διαβάζω στο καθημερινό ηλεκτρονικό τύπο για τις ενέργειες που κάνει η κυβέρνηση για το νέο εκλογικό σύστημα που είναι κομμένο και ραμμένο πάνω στο Γερμανικό και για τον Καλλικράτη ενώ βουλιάζει το καράβι Η Ελλάς μέσα σε ένα ωκεανό δημόσιου χρέους. Αντί να προσπαθεί η κυβέρνηση να αντιγράψει το εκλογικό σύστημα της Γερμανίας και τα Ευρωπαϊκά συστήματα αυτοδιοίκησης θα ήταν προτιμότερο να αφιερώσει το χρόνο των 300 βουλευτών και δεκάδων υπουργών στη μελέτη του τρόπου με τον οποίον η Γερμανία καταφέρνει να μην χρειάζεται να καταφεύγει κάθε μήνα στην διεθνή αγορά χρήματος για να καλύψει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το σκεπτικό της όλης ιστορίας. Μήπως έχει καταλήξει η κυβέρνηση στο συμπέρασμα ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας είναι ο τρόπος με τον οποίον η χώρα χωρίζεται σε νομούς και δήμους και το πως εκλέγονται οι βουλευτές;
Μήπως θα ήταν καλύτερα να ξεκινήσει από την εξέταση του μεγέθους της δημόσιας και δημοτικής διοίκησης ή την ανάγκη και το μέγεθος της διοίκησης γενικά; Και γεννάται η απλή ερώτηση: είναι λογική η αναλογία 1/35,000; Με άλλα λόγια είναι απαραίτητο να εκλέγεται ένας βουλευτής για κάθε 35,000 πολίτες; Με αυτή την αναλογία η Γερμανία, που θέλουμε να έχουμε ως μοντέλο, που έχει ένα πληθυσμό γύρω στα 80 εκατομμύρια θα έπρεπε να έχει 80,000,000/35,000= 2,286 βουλευτές. Κι’ όμως η Γερμανία κυβερνιέται από γύρω στους 600-700 βουλευτές. Κάτι δεν πάει καλά εδώ. Ή στραβή είναι η θάλασσα ή στραβά αρμενίζουμε. Προφανώς η κυβέρνηση αποφάσισε ότι η θάλασσα είναι στραβή και οι καπετάνιοι πάνε να την ισιώσουν... Πέρασε από κανενός το μυαλό η ιδέα ότι ίσως είναι πολλοί οι καπετάνιοι; Ίσως είναι μεγάλο και βαρύ το καράβι και μικρή η θάλασσα; Μήπως θα ήταν καλύτερα να «κόψουμε» το καΐκι λιγάκι ώστε να χρειάζεται λιγότερους καπετάνιους και να ξοδεύει λιγότερα καύσιμα;
Είναι κοινή λογική ότι κάθε κυβέρνηση όπως κάθε ηγέτης θα πρέπει να κάνει μερικές αλλαγές για να δικαιολογήσει την παρουσία του. Ο χρυσούς κανόνας είναι ότι καλό είναι να γίνονται αλλαγές που δεν απαιτούν τεράστια ποσά ιδιαίτερα όταν αυτά τα ποσά δεν υπάρχουν και πρέπει να μας τα δανείσει κάποιος ο ποιος ζητάει όλο και περισσότερο αντάλλαγμα. Πόσο άραγε θα κοστίσει η όλη διαδικασία του Καλλικράτη; Η γνώμη μας είναι ότι θα ήταν προτιμότερο να επικεντρώσει τις προσπάθειές της η Ελλάδα στο πως θα μπορέσει να απαντήσει στις ερωτήσεις που θέτουν τα διεθνή οικονομικά μέσα ενημέρωσης και οι κοινοτικοί οργανισμοί. Πως θα μπορέσει για παράδειγμα να πείσει τους εταίρους ότι τα «νούμερα» περί εσόδων, εξόδων κτλ. αυτή τη φορά είναι πιστευτά; Πιστεύεις έναν Έλληνα όταν σου λέει ότι μέχρι χθες όλοι οι Έλληνες ήταν ψεύτες; Έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου «Καλύτερα να σου βγει το μάτι παρά το όνομα.» Δυστυχώς νομίζω ότι την Ελλάδα της έχει βγει το όνομα...
Thursday, January 14, 2010
Much ado about nothing
Πέμπτη, 14 Ιανουαρίου 2010
Much Ado About Nothing
Διαβάζοντας καθημερινά στο διεθνή τύπο και ιδιαίτερα στην εφημερίδα Financial Times του Λονδίνου τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν την οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ο νους μου πάει στο περιβόητο έργο του Shakespeare «Much Ado About Nothing.» (Πολλή Φασαρία για το Τίποτα). Σε γενικές γραμμές το έργο παρουσιάζει μια κατάσταση όπου πολύς κόσμος πλέκεται σε διάφορες ιστορίες που τελικά δεν αξίζει το κόπο να ασχοληθεί κανείς. Το έργο λαμβάνει χώρα στη Μεσσήνα της Σικελίας και αφορά ένα ζευγάρι ερωμένων Claudio and Hero που πρόκειται να παντρευτούν σε μια εβδομάδα. Για να περάσουν την ώρα τους συνωμοτούν με τον Don Pedro τον πρίγκιπα του Αραγκόν να ξεγελάσουν τους φίλους τους Beatrice and Benedick να ομολογήσουν την αγάπη τους... Φυσικά όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης πράγματι πολύς καβγάς γινόταν για ασήμαντα πράγματα.
Φυσικά η δημοσιοοικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι ένα ασήμαντο πράγμα. Δεν είναι όμως και τόσο τραγικό όπως το παρουσιάζει ο τύπος και ιδιαίτερα η εφημερίδα Financial Times (FT). Κατ’ αρχή η Ελλάδα είναι σχετικά μια μικρή χώρα που αντιπροσωπεύει γύρω στο 2% του Ακαθαρίστου Τοπικού Προϊόντος (ΑΤΠ) και του πληθυσμού της ΕΕ για να έχει τις επιπτώσεις επί την ΕΕ που περιγράφουν τα ΜΜΕ. Ακολουθώντας αυτές τις τεράστιες υπερβολές ούτε λίγο ούτε πολύ η FT προτείνει ότι η Ελλάδα πρέπει εθελοντικά να εγκαταλείψει τη Ευρωζώνη. Το πρόσφατο άρθρο που συνοψίζουμε εδώ είναι αντιπροσωπευτικό των όσων έχουν γραφεί από τον Ιούλιο του 2009 μέχρι σήμερα.
Γιατί η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη
By Desmond Lachman Financial Times 12/01/2010
«Το πρώτο βήμα για την νομισματική κρίση συμβαίνει όταν μία χώρα, ωθούμενη από την τάση της να εισάγει οικονομική πολιτική, εφαρμόζει σταθερή ισοτιμία του νομίσματός της, κάτι το οποίο δεν ταιριάζει με την οικονομία της. Η Αργεντινή -αντιμέτωπη αρκετές φορές με την χρεοκοπία- το εφάρμοσε το 1991, όταν συνέδεσε άρρηκτα το πέσο με το δολάριο, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να νικήσει τον υπέρ-πληθωρισμό. ..Αφού δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει τα κριτήρια για την ένταξή της στην ευρωζώνη το 1999, η Ελλάδα -η οποία για αρκετά χρόνια ήταν σπάταλη- κατόρθωσε να τα εκπληρώσει το 2001, χάρις στην δημιουργική λογιστική που εφάρμοσε. Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα από την Αργεντινή, η Ελλάδα εγκατέλειψε το νόμισμά της και υιοθέτησε το ευρώ. Εισήλθε σε ένα κλαμπ στο οποίο η πιθανότητα κάποιο μέλος να το εγκαταλείψει δεν υπάρχει...
Το επόμενο στάδιο προς την κρίση είναι όταν μία χώρα εφαρμόζει πολιτικές που δεν συνάδουν με τις συμφωνίες που έχει κλείσει. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η δημοσιονομική πειθαρχία ήταν κάτι άγνωστο για την Αθήνα. Η είσοδος στην ευρωζώνη υποτίθεται ότι υποχρεώνει κάθε χώρα να είναι πιστή στις εντολές της Συνθήκης του Μάαστριχ, δηλαδή να διατηρεί το έλλειμμά της χαμηλότερα από το 3% του ΑΕΠ και το χρέος της χαμηλότερα από το 60% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα της Ελλάδας έχει φθάσει στο 12,7% του ΑΕΠ, ενώ το χρέος της προβλέπεται ότι θα αγγίξει φέτος το 120% του ΑΕΠ... Η χώρα έχει τόσο υψηλό χρέος που δύσκολα θα μπορέσει να το αναδιοργανώσει. Η Αθήνα θα πρέπει να εγκαταλείψει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την ευρωζώνη. Βέβαια αυτό δεν είναι ένα τέλος που ταιριάζει στις «παραδοσιακές» Ελληνικές Τραγωδίες.»
Φυσικά δεν υπάρχει τίποτα στο παραπάνω απόκομμα που να είναι ανακριβές. Πράγματι η Ελλάδα έκανε χρήση δημιουργικής λογιστικής. Αλλά το ίδιο έκανε και η Ιταλία και πιθανόν άλλες χώρες που μπήκαν στη Ευρωζώνη πρόσφατα. Το γεγονός ότι το έλλειμμα της Ελλάδας έχει ξεπεράσει τις προδιαγραφές της Συνθήκης του Μάαστριχ είναι αναμφισβήτητο. Αλλά αυτό συμβαίνει και με τους οικονομικούς κολοσσούς της ΕΕ όπως η Γαλλία (8.2%) και η Γερμανία (7.4%) και άλλων χωρών όπως οι ΗΠΑ (10%) και η Ιαπωνία (10%). Επίσης αναμφισβήτητο είναι και το νούμερο σχετικά με το δημόσιο χρέος που θα φτάσει στα 120% του ΑΤΠ. Αλλά και πάλι λίγες χώρες της ΕΕ είναι μέσα στα όρια της Συνθήκης του Μάαστριχ. Για παράδειγμα οι κολοσσοί της ΕΕ έχουν ένα χρέος πάνω από το ανώτατο όριο της Συνθήκης του Μάαστριχ. Η Γερμανία 65.3% η Γαλλία 79.8%. Άλλες χώρες εκτός ΕΕ έχουν ξεπεράσει το όριο όπως η Ιαπωνία, η δεύτερη οικονομία του κόσμου έχει ένα χρέος γύρω στο 200% του ΑΤΠ οι δε ΗΠΑ πλησιάζουν το 90%.
Το παράδοξο είναι ότι άνθρωποι που «μετράν» δηλ., οι πολιτικοί ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ και οι κοινοτικοί οργανισμοί υπεύθυνοι για την επιτήρηση της ομαλότητας των δημοσιονομικών συστημάτων είναι περισσότερο λογικοί από τους δημοσιογράφους. Παραδείγματος χάρις, ο Πρόεδρος της ΕΚΤ κύριος Τρισέ δήλωσε πρόσφατα ότι είναι «Παράλογη η αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.» Νομίζω ότι η θέση του προέδρου είναι σωστή και οι δηλώσεις του κατάλληλες. Θα επιθυμούσα η FT να έριχναν μια ματιά στο βιβλίο του Arthur Koestler's «The Ghost in the Machine» όπου περιγράφει τη δημιουργία μιας οργάνωσης κατά του ξυλοκοπήματος των ψόφιων αλόγων. Καιρός είναι να σταματήσουν τα ΜΜΕ να δέρνουν το άρρωστο άλογο! Η Ελλάδα έχει ήδη αναγνωρίσει δημόσια τα σφάλματά της και έχει εξηγήσει κατά κόρον τις προσπάθειες που κάνει για να επανορθώσει τα σφάλματα της. Χρειάζεται λίγο χρόνο και υπομονή εκ μέρους των εταίρων και πολλές θυσίες από τους Έλληνες πολίτες. Έχουν δίκιο οι Ευρωπαίοι ακόμη και η FT οι Έλληνες το «παραγλέντησαν» τα τελευταία τριάντα χρόνια. Καιρός είναι να βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας.
Η πικρή αλήθεια είναι όμως ότι οι Έλληνες, πολίτες και πολιτικοί, θα πρέπει να αποβάλλουν ορισμένες κακές συνήθειες. Κατ’ αρχή θα πρέπει να καταλάβουν ότι οι «άλλοι» δεν τρώνε άχυρο. Ότι οι Έλληνες δεν είναι οι πιο έξυπνοι και πιο μάγκες στο κόσμο. Υπάρχουν και άλλοι πιο έξυπνοι από τους Έλληνες. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η υπεροψία ότι «θα του την φέρω εγώ ή θα τον φάω στη στροφή.» Με την ευκολία που ο σημερινός πολίτης κερδίζει πρόσβαση στους «αριθμούς» και με τα διάφορα εργαλεία που έχει είναι ακατανόητο ότι δεν θα μπορέσει να ανακαλύψει τις μαγκιές της δημιουργικής λογιστικής. Όταν κανείς παίζει πόκερ με άλλους αργά ή γρήγορα θα πρέπει να ανοίξει τα χαρτιά του. Φαίνεται ότι η «περίοδος χάριτος» έχει λήξει για την Ελλάδα. Είναι περασμένες μικρές ώρες και το πάρτι έχει τελειώσει. Καιρός είναι να στρωθούμε στην ειλικρινή δουλειά.
Much Ado About Nothing
Διαβάζοντας καθημερινά στο διεθνή τύπο και ιδιαίτερα στην εφημερίδα Financial Times του Λονδίνου τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζουν την οικονομική και δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας ο νους μου πάει στο περιβόητο έργο του Shakespeare «Much Ado About Nothing.» (Πολλή Φασαρία για το Τίποτα). Σε γενικές γραμμές το έργο παρουσιάζει μια κατάσταση όπου πολύς κόσμος πλέκεται σε διάφορες ιστορίες που τελικά δεν αξίζει το κόπο να ασχοληθεί κανείς. Το έργο λαμβάνει χώρα στη Μεσσήνα της Σικελίας και αφορά ένα ζευγάρι ερωμένων Claudio and Hero που πρόκειται να παντρευτούν σε μια εβδομάδα. Για να περάσουν την ώρα τους συνωμοτούν με τον Don Pedro τον πρίγκιπα του Αραγκόν να ξεγελάσουν τους φίλους τους Beatrice and Benedick να ομολογήσουν την αγάπη τους... Φυσικά όπως καταλαβαίνει ο αναγνώστης πράγματι πολύς καβγάς γινόταν για ασήμαντα πράγματα.
Φυσικά η δημοσιοοικονομική κατάσταση στην Ελλάδα δεν είναι ένα ασήμαντο πράγμα. Δεν είναι όμως και τόσο τραγικό όπως το παρουσιάζει ο τύπος και ιδιαίτερα η εφημερίδα Financial Times (FT). Κατ’ αρχή η Ελλάδα είναι σχετικά μια μικρή χώρα που αντιπροσωπεύει γύρω στο 2% του Ακαθαρίστου Τοπικού Προϊόντος (ΑΤΠ) και του πληθυσμού της ΕΕ για να έχει τις επιπτώσεις επί την ΕΕ που περιγράφουν τα ΜΜΕ. Ακολουθώντας αυτές τις τεράστιες υπερβολές ούτε λίγο ούτε πολύ η FT προτείνει ότι η Ελλάδα πρέπει εθελοντικά να εγκαταλείψει τη Ευρωζώνη. Το πρόσφατο άρθρο που συνοψίζουμε εδώ είναι αντιπροσωπευτικό των όσων έχουν γραφεί από τον Ιούλιο του 2009 μέχρι σήμερα.
Γιατί η Ελλάδα πρέπει να φύγει από την ευρωζώνη
By Desmond Lachman Financial Times 12/01/2010
«Το πρώτο βήμα για την νομισματική κρίση συμβαίνει όταν μία χώρα, ωθούμενη από την τάση της να εισάγει οικονομική πολιτική, εφαρμόζει σταθερή ισοτιμία του νομίσματός της, κάτι το οποίο δεν ταιριάζει με την οικονομία της. Η Αργεντινή -αντιμέτωπη αρκετές φορές με την χρεοκοπία- το εφάρμοσε το 1991, όταν συνέδεσε άρρηκτα το πέσο με το δολάριο, σε μία απέλπιδα προσπάθεια να νικήσει τον υπέρ-πληθωρισμό. ..Αφού δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει τα κριτήρια για την ένταξή της στην ευρωζώνη το 1999, η Ελλάδα -η οποία για αρκετά χρόνια ήταν σπάταλη- κατόρθωσε να τα εκπληρώσει το 2001, χάρις στην δημιουργική λογιστική που εφάρμοσε. Προχωρώντας ένα βήμα πιο πέρα από την Αργεντινή, η Ελλάδα εγκατέλειψε το νόμισμά της και υιοθέτησε το ευρώ. Εισήλθε σε ένα κλαμπ στο οποίο η πιθανότητα κάποιο μέλος να το εγκαταλείψει δεν υπάρχει...
Το επόμενο στάδιο προς την κρίση είναι όταν μία χώρα εφαρμόζει πολιτικές που δεν συνάδουν με τις συμφωνίες που έχει κλείσει. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών η δημοσιονομική πειθαρχία ήταν κάτι άγνωστο για την Αθήνα. Η είσοδος στην ευρωζώνη υποτίθεται ότι υποχρεώνει κάθε χώρα να είναι πιστή στις εντολές της Συνθήκης του Μάαστριχ, δηλαδή να διατηρεί το έλλειμμά της χαμηλότερα από το 3% του ΑΕΠ και το χρέος της χαμηλότερα από το 60% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα της Ελλάδας έχει φθάσει στο 12,7% του ΑΕΠ, ενώ το χρέος της προβλέπεται ότι θα αγγίξει φέτος το 120% του ΑΕΠ... Η χώρα έχει τόσο υψηλό χρέος που δύσκολα θα μπορέσει να το αναδιοργανώσει. Η Αθήνα θα πρέπει να εγκαταλείψει όσο το δυνατόν γρηγορότερα την ευρωζώνη. Βέβαια αυτό δεν είναι ένα τέλος που ταιριάζει στις «παραδοσιακές» Ελληνικές Τραγωδίες.»
Φυσικά δεν υπάρχει τίποτα στο παραπάνω απόκομμα που να είναι ανακριβές. Πράγματι η Ελλάδα έκανε χρήση δημιουργικής λογιστικής. Αλλά το ίδιο έκανε και η Ιταλία και πιθανόν άλλες χώρες που μπήκαν στη Ευρωζώνη πρόσφατα. Το γεγονός ότι το έλλειμμα της Ελλάδας έχει ξεπεράσει τις προδιαγραφές της Συνθήκης του Μάαστριχ είναι αναμφισβήτητο. Αλλά αυτό συμβαίνει και με τους οικονομικούς κολοσσούς της ΕΕ όπως η Γαλλία (8.2%) και η Γερμανία (7.4%) και άλλων χωρών όπως οι ΗΠΑ (10%) και η Ιαπωνία (10%). Επίσης αναμφισβήτητο είναι και το νούμερο σχετικά με το δημόσιο χρέος που θα φτάσει στα 120% του ΑΤΠ. Αλλά και πάλι λίγες χώρες της ΕΕ είναι μέσα στα όρια της Συνθήκης του Μάαστριχ. Για παράδειγμα οι κολοσσοί της ΕΕ έχουν ένα χρέος πάνω από το ανώτατο όριο της Συνθήκης του Μάαστριχ. Η Γερμανία 65.3% η Γαλλία 79.8%. Άλλες χώρες εκτός ΕΕ έχουν ξεπεράσει το όριο όπως η Ιαπωνία, η δεύτερη οικονομία του κόσμου έχει ένα χρέος γύρω στο 200% του ΑΤΠ οι δε ΗΠΑ πλησιάζουν το 90%.
Το παράδοξο είναι ότι άνθρωποι που «μετράν» δηλ., οι πολιτικοί ηγέτες των χωρών μελών της ΕΕ και οι κοινοτικοί οργανισμοί υπεύθυνοι για την επιτήρηση της ομαλότητας των δημοσιονομικών συστημάτων είναι περισσότερο λογικοί από τους δημοσιογράφους. Παραδείγματος χάρις, ο Πρόεδρος της ΕΚΤ κύριος Τρισέ δήλωσε πρόσφατα ότι είναι «Παράλογη η αποβολή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.» Νομίζω ότι η θέση του προέδρου είναι σωστή και οι δηλώσεις του κατάλληλες. Θα επιθυμούσα η FT να έριχναν μια ματιά στο βιβλίο του Arthur Koestler's «The Ghost in the Machine» όπου περιγράφει τη δημιουργία μιας οργάνωσης κατά του ξυλοκοπήματος των ψόφιων αλόγων. Καιρός είναι να σταματήσουν τα ΜΜΕ να δέρνουν το άρρωστο άλογο! Η Ελλάδα έχει ήδη αναγνωρίσει δημόσια τα σφάλματά της και έχει εξηγήσει κατά κόρον τις προσπάθειες που κάνει για να επανορθώσει τα σφάλματα της. Χρειάζεται λίγο χρόνο και υπομονή εκ μέρους των εταίρων και πολλές θυσίες από τους Έλληνες πολίτες. Έχουν δίκιο οι Ευρωπαίοι ακόμη και η FT οι Έλληνες το «παραγλέντησαν» τα τελευταία τριάντα χρόνια. Καιρός είναι να βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας.
Η πικρή αλήθεια είναι όμως ότι οι Έλληνες, πολίτες και πολιτικοί, θα πρέπει να αποβάλλουν ορισμένες κακές συνήθειες. Κατ’ αρχή θα πρέπει να καταλάβουν ότι οι «άλλοι» δεν τρώνε άχυρο. Ότι οι Έλληνες δεν είναι οι πιο έξυπνοι και πιο μάγκες στο κόσμο. Υπάρχουν και άλλοι πιο έξυπνοι από τους Έλληνες. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η υπεροψία ότι «θα του την φέρω εγώ ή θα τον φάω στη στροφή.» Με την ευκολία που ο σημερινός πολίτης κερδίζει πρόσβαση στους «αριθμούς» και με τα διάφορα εργαλεία που έχει είναι ακατανόητο ότι δεν θα μπορέσει να ανακαλύψει τις μαγκιές της δημιουργικής λογιστικής. Όταν κανείς παίζει πόκερ με άλλους αργά ή γρήγορα θα πρέπει να ανοίξει τα χαρτιά του. Φαίνεται ότι η «περίοδος χάριτος» έχει λήξει για την Ελλάδα. Είναι περασμένες μικρές ώρες και το πάρτι έχει τελειώσει. Καιρός είναι να στρωθούμε στην ειλικρινή δουλειά.
Subscribe to:
Posts (Atom)
